İstanbul'un eşsiz gravürleri özel koleksiyon eseri olarak yayınlandı

Osmanlı Devleti'nin görkemli padiÅŸahı Sultan III. Selim devrinin saltanat mimarı Antoine Ignance Melling, Ä°stanbul'da kaldığı 18 yıl boyunca, bu eÅŸsiz ÅŸehrin manzaralarının gravürlerini yapmıştı. Bu gravürler sayesinde bugün payitahtın tarihini, kültürünü, günlük yaÅŸamını, saray hayatını ve insanlarını ayrıntılı biçimde anlayabilmek mümkün oldu. EÄŸer bu gravürler olmasaydı, çeÅŸitli sebeplerle yok olan eÅŸsiz ahÅŸap yapıları, Ä°stanbul kıyıları ve köylerinin 18. yüzyıldaki görünüÅŸleri hakkında bilgi sahibi olamayacaktık. Her ne kadar baÅŸka gezginler ve ressamlar da Ä°stanbul'a ait görünüÅŸler çizmiÅŸlerse de Melling kadar ayrıntılı çizim yapan bir sanatçıya rastlamak imkansızdır. Ä°leri görüÅŸlü bir padiÅŸah olan III. Selim ve kız kardeÅŸi Hatice Sultan, Antoine Ignance Mellig'e verdikleri görevle hem ÅŸehrin mimari dokusunu oluÅŸturmuÅŸlar hem de ÅŸehrin görünüÅŸünün bugünlere ulaÅŸmasına katkı saÄŸlamışlardır.

Ä°STANBUL VE BOÄžAZ KIYILARININ AYRINTILI ÇÄ°ZÄ°MLERÄ°

Sultan III. Selim döneminde saray mimarlığına atanan Fransız asıllı mimar ve ressam olan Antoine Ignace Melling, çaÄŸdaÅŸlarının sahip olmadığı bir ayrıcalığa kavuÅŸmuÅŸtu ve hem Ä°stanbul'a mimari deÄŸer katmış hem de Ä°stanbul ve boÄŸaz kıyılarının eÅŸsiz gravürlerini yaparak 18. yüzyıl Ä°stanbul'unun doÄŸal görünümünün günümüze ulaÅŸmasını saÄŸlamıştır. Görevde bulunduÄŸu süre zarfında padiÅŸahın kız kardeÅŸi Hatice Sultan'ın huzuruna çıkma ÅŸerefine eriÅŸmiÅŸ, böylece hareme girme ve resmetme ayrıcalığına eriÅŸmiÅŸ nadir yabancılardan biri olmuÅŸtur. Bu özellikleriyle Melling, gravürlerini özgür bir ortamda yapmıştır. Melling'in eÅŸsiz eserleri, Ä°stanbul'un günlük yaÅŸamını, sarayı ve çevresini, mimari dokusunu, dönemin ruhunu ayrıntılı bir ÅŸekilde yansıtmaktadır. Ä°stanbul ve BoÄŸaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat adlı eserde Melling'in Ä°stanbul'a bakışını hem gravürlerle hem de metinleriyle bulmak mümkündür. Böylece eser, eÅŸsiz bir Ä°stanbul panoraması sunuyor. 

Ä°stanbul'da olduÄŸu süre boyunca ÅŸehre hem birbirinden özel mimari eserler kazandırdı hem de birbirinden farklı noktalardan Ä°stanbul'a bakarak, ÅŸehrin görünümlerini deÄŸiÅŸik açılardan yaptı. Bu eÅŸsiz gravürler arasında Sarayburnu'ndan Kâğıthane'ye Adalar'dan Pera'ya kadar Ä°stanbul'un birçok köÅŸesi özenli bir ÅŸekilde görülüyor. Melling'in gravürlerinde, ÅŸehrin gündoÄŸumu ve günbatımı da görünüme özel olarak tasarlanmıştır. Bu özelliÄŸi Melling'in gravürlerini eÅŸsiz konuma getiriyor. 

Ä°STANBUL GRAVÜRLERÄ° Ä°LK OLARAK PARÄ°S'TE YAYINLANDI

Ä°stanbul'a geldiÄŸinde henüz 21 yaşında olan Melling, 1784 yılında Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nun Rusya Büyükelçisi tarafından ÅŸehre getirilmiÅŸti. Yaklaşık 10 yıl boyunca elçiliÄŸin himayesinde olan Melling ÅŸehri tanımıştır. Ä°stanbul'da kaldığı süre boyunca Pera tepeleri, Galata Kulesi, Üsküdar sırtları ve Haliç'ten çizdiÄŸi gravürlerle ÅŸehrin tarihini ölümsüzleÅŸtiren sanatçı, 1803 yılında Paris'e döner ve iki yıl sonra 'Ä°stanbul ve BoÄŸaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat' adlı eserini yayımlar. Paris'te büyük ses getiren eser, 1969'da Türkiye'de yayımlanır. Eserde yer alan 48 gravür ve üç harita son derece ilgi çekicidir. Eserde yalnızca gravürler deÄŸil, Melling'in ÅŸehre dair notları da yer almaktadır. Demirören Yayınları da eserin tıpkı basımını okuyucuyla buluÅŸturdu.

YAZAR VE YAYINCILARDAN DEMÄ°RÖREN YAYINLARI'NA ÖVGÜ

Demirören Yayınları tarafından 'Ä°stanbul ve BoÄŸaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat' kitabı özel kutusunda, pelür kâğıda sarılı, çantalı sertifikalı olarak kiÅŸiye özel tasarlandı. Türkiye'nin önde gelen yazar ve yayıncıları, 'Ä°stanbul ve BoÄŸaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat' kitabının tıpkı basımından memnun olduklarını dile getirdi. 

Tarihçi Prof. Dr. Ä°lber Ortaylı, “Melling tam bir 18. yüzyıl insanıdır. Melling'in öbür Osmanlı gravürcülerinden farkı arazinin ölçümünü iyi bilmesi ve ÅŸekilleri iyi tespit etmesidir. ÇoÄŸunun yaptığı hataları, bilhassa kubbe çizerken filan Melling'te görmüyorsunuz."

Yazar, eleÅŸtirmen DoÄŸan Hızlan ise “Melling'in kitabı belgesel edebi açıdan da belgesel çizim açısından da belgesel. Bu kitap olmasa Ä°stanbul'u tanıyamazdık."

AraÅŸtırmacı Hasan Mert Kaya da “Demirören Yayınları tarafından özenli bir ÅŸekilde günümüz okurlarıyla buluÅŸturulan bu eser kent araÅŸtırmacıları, mimarlık üzerine çalışanlar ve sanat tarihiyle ilgili çalışmalar yapan araÅŸtırmacılar için çok nitelikli bir kaynak." 

AraÅŸtırmacı Prof. Dr. Alemdar Yalçın ise “Melling, yaptığı çalışmaya resimler koymuÅŸ, yaptığı resimlerin yanına o yerin nerede olduÄŸunu gösteren haritayı da koymuÅŸ. Dolayısıyla bu çalışma, Ä°stanbul'un sosyal dönüÅŸümü açısından da ölümsüz bir miras olarak bizim kültürümüze kazandırılmış."

Yayıncı Turgay Erol da  “Bu nadide eserin Demirören Yayınları tarafından basılıyor olması çok büyük bir hizmet. Her ÅŸeyden önce orijinalini görme imkânı olmayan ve fakat tarihe ilgisi olan Ä°stanbul'a ilgisi olan insanlar için bulunmaz bir nimet." 

Prof. Dr. Edhem Eldem ise “Ä°stanbul'a ve BoÄŸaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat hoÅŸluk ve sükûnet kisvesi altında, tarihin bu iniÅŸli çıkışlı döneminde (18. Yüzyıl), Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu'nda ve payitahtında olduÄŸu kadar, Avrupa'nın entelektüel üretiminde de meydana gelen baÅŸlıca dönüÅŸümlere tanıklık etmesi bakımından etkileyici bir eser olarak dikkat çekmektedir. Bu yüzden, günümüzde kendisine atfedilen salt estetik özelliklerin ötesinde okunmayı ve anlaşılmayı hak eden bir yapıttır. Bazı açılardan bakıldığında, Melling'in Seyahat'i DoÄŸu ve Batı arasında git gide daha çok paylaşılan bir modernite yolunda atılan ilk adımlardan biri olarak görülebilir.

Teknik bilgiler

Eser Adı: Ä°stanbul ve BoÄŸaz kıyılarına Pitoresk Seyahat  - A Picturesque Voyage to Constantinople and the Shores of the Bosphorus - Voyage Pittoresque de Constantinople et des Rives du Bosphore

Dili: Türkçe- Ä°ngilizce - Fransızca 

Yazar Adı: Antoine Ignace Melling 

Yayınevi: Demirören Yayınları 

Türü: Toplum- Tarih

Proje Direktörü: Bedri GöÄŸalp 

Editör: Ömür Kurt 

Yayına Hazırlık: Gökhan ÇavuÅŸ, Åžule Onur

KDV Muaf Satış Fiyat: 9.900 TL

Cilt Bilgisi: Sert Kapak, Bez Cilt Sıvama 

Kâğıt Bilgisi: Mat KuÅŸe 170 gr.

Basım Tarihi: Aralık 2023

Basım Bilgisi: 1. Basım                    

Sayfa Sayısı: 268

Kitap Boyutları: 33,5 x 42,5 cm

ISBN No: 978-625-99827-0-0