Görme engelli bireylerin hayatını kolaylaştıracak yapay zeka destekli giyilebilir rehber tasarlandı
Murat ÖZELCİ/KARABÜK, (DHA)-KARABÜK Üniversitesi'nden Doç. Dr. Hakan Yılmaz, 3 öğrencisi ile birlikte görme engelli bireylerin hayatını kolaylaştıracak yapay destekli 'Rehber Göz' isimli cihaz geliştirdi. Doç. Dr. Yılmaz, "Ürünümüz giyilebilir bir ürün. Göğüs bölgesinde bulunan mini bir bilgisayarımız var. Yine değiştirilebilir bataryalarımızla birlikte kesintisiz olarak cihazı kullanabiliyor. Cihazın ön tarafında bulunan kamerayla birlikte nesnelerin tanınması, kızılötesi ve ultrasonik sensörlerle birlikte çeşitli nesnelerinde algılanabilmesi sağlanıyor" dedi.
Karabük Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Tıp Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Hakan Yılmaz ile öğrencileri Nadi Doğan, Bahadır Bektaş Doğmuş ve Recep Tayyip Çitil, 2019 yılında 'Görme Engellilere Yönelik Giyilebilir Rehber' projesinin temelini attı. Proje, 2021 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından 'Faydalı Model Belgesi' aldı. Proje sonraki süreçte yapay zeka entegrasyonuyla geliştirildi. Bu kez projeye 'Rehber Göz' ismi konuldu. Cihaz, kullanıcıların çevresindeki engelleri algılayıp, sesli uyarılar ve geri bildirimlerle yönlendirme sağlıyor.
‘İLERLEYEN SÜREÇTE SERİ ÜRETİME GEÇİRECEĞİZ'
Doç. Dr. Hakan Yılmaz, görme engelli bireylerin yaşamını kolaylaştırmayı hedeflediklerini belirterek, 'Rehber Göz' projesini tanıttı. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre; dünya genelinde yaklaşık 45 milyon, Türkiye2de ise 1,1 milyon görme engelli bireyin bulunduğunu belirten Yılmaz, "Görme engelli bireylerimizin hayatlarını kolaylaştırabilmek adına hem teknolojiden faydalanalım hem yapay zekayı kullanalım hem de yerli bir üretim, çözüm olsun diye 'Rehber Göz' isimli projemizi geliştirdik. Proje yürütücülüğünü yapıyorum. Projeyi tıp mühendisliğinde 3 öğrencimizle birlikte başlattık. Şu an patenti de almış durumdayız bu ürünün. Umarım ilerleyen süreçte hızlıca seri üretime geçirerek çalışmalara devam edeceğiz" dedi.
GİYİLEBİLİR VE AKILLI TEKNOLOJİ
Cihazının özelliklerini anlatan Doç. Dr. Yılmaz, "Ürünümüz giyilebilir bir ürün. Birey doğrudan üzerine giyebiliyor. Göğüs bölgesinde bulunan mini bir bilgisayarımız var. Yine değiştirilebilir bataryalarımızla birlikte kesintisiz olarak cihazı kullanabiliyor. Cihazın ön tarafında bulunan kamerayla birlikte nesnelerin tanınması, kızılötesi ve ultrasonik sensörlerle birlikte çeşitli nesnelerinde algılanabilmesi sağlanıyor. Özellikle yalnız yaşayan ya da yalnız yaşamak zorunda kalan bireylere çevresinin tanıtılmasında, çevresindeki eşyaların bulunmasında ya da önündeki engellerin bulunması gibi durumlarda oldukça işe yarayacağını düşünüyoruz" diye konuştu.
'YAPAY ZEKAYI KULLANARAK HIZLI SONUÇLAR ALABİLİYORUZ'
Yılmaz, cihazın günlük yaşamda birçok farklı senaryoda kullanılabileceğini ve cihazın pilot uygulamasının Karabük Üniversitesi kampüsünde gerçekleştirildiğini belirterek, "Görme engelli bir birey evinde yalnız kalmak zorunda kalıyor. Klimanın kumandasını bulacak. Böyle bir durumda etrafında yavaş bir tur atması sonucunda bizim uygulamamız ve geliştirdiğimiz sistem klimanın kumandasını tanıyor ve yerini tespit ediyor. Yerini de bluetooth kulaklık aracılığıyla sesli olarak kişiye tarif ediyor. Kişi de daha konforlu bir yaşam sürmeye devam edebiliyor. Bunun gibi özellikler var. Aynı zamanda yapay zekayı kullanarak nesneleri tanıma da oldukça hızlı sonuçlar alabiliyoruz. Cep telefonuyla bağlantılı, internete bağlı olarak çalışabiliyor. İnternet olmadan da çalışabiliyor. Üniversitemizin kampüsünü pilot uygulama olarak belirlemiştik. Şu an üniversitemizdeki görme engelliler için oluşturulan kabartmalı şeritleri tanıyabiliyor. Belli bir mesafe tahmini yapabiliyor. '5 metre sonra sola döneceksin' ya da 'İleride engel var, dikkatli bir şekilde yürü' şeklinde sürekli olarak yönlendirebiliyor. Taşınabilir ve güç kaynağı değiştirilebilir bir sistem. Bataryasını değiştirerek de kişi gün içerisinde kesintisiz bir şekilde kullanabiliyor. Diyelim ki sokağımızda bir bakkal var. Görme engelli birey de o bakkala gitmek istiyor. O kadar kısa mesafede navigasyon istediğimiz gibi etkili çalışmayabiliyor. Rehber moduna aldığımız zaman önce sokağı tanıtıyoruz sistemimize. Görüntü işleme yöntemleri veya yapay zeka teknikleriyle sokağı tanıyor ve kişi tekrardan o sokağa çıktığı zaman tanıdığı yerlerle birlikte kamera yönlendirme yaparak, kişinin doğru bir şekilde gitmesini sağlıyor. Yine benzer şekilde de engelleri otomatik olarak tanıyarak hem mesafe sensörleriyle hem de görüntü işleme teknikleriyle kişiye bilgi vererek daha güvenli bir şekilde ulaşımın yapılmasına izin veriyor" dedi. (DHA)
