ODTÜ’lü astrofotoğrafçı, yörüngesini 71 yılda tamamlayan, 'Şeytan Kuyruklu Yıldızı'nı görüntüledi

ODTÜ Fizik Bölümü son sınıf öğrencisi Batuhan Dereli, Balıkesir’in Gönen ilçesinde kurduğu teleskobuyla 18 Mart’ta, 71 yılda bir yörüngesini tamamlayan ve dünyanın en yüksek zirvesi olan 8 bin 849 metre yüksekliğindeki Everest Dağı'ndan daha büyük, ‘12P/Pons-Brooks’ adlı kuyruklu yıldızı görüntüleyerek fotoğraflamayı başardı. Boynuzsu görünümü nedeniyle ‘Şeytan Kuyruklu Yıldızı’ olarak adlandırılan ve ‘Halley’ tipi bir kuyruklu yıldız olan ‘12P/Pons-Brooks’, İç Güneş Sistemi'ni en son 1954 yılında ziyaret etti. Ortalama bir insan ömründe 1 ya da 2 kez gözle görülebilen ‘12P/Pons-Brooks’un bir sonraki ziyaretinin ise 2095 yılında olması bekleniyor. Toz ve buzdan oluşan, güneşin ısıtması nedeniyle, arkasında parlak yeşil ışıktan bir kuyruk yer alan dev kuyruklu yıldız, 1812'de Jean-Louis Pons, 1883'te ise William Robert Brook tarafından keşfedilmesi nedeniyle, ‘12P/Pons-Brooks’ adını bu ikiliden aldı.

‘İLK, AY’IN FOTOĞRAFINI ÇEKTİM’

Çocukluk yıllarında astronomiye ilgi duyduğunu belirten Batuhan Dereli, Amerika’da yaşayan teyzesinin kendisine aldığı ilk teleskopla, uzayı gözlemleme fırsatı bulduğunu ifade ederek, astrofotğrafçı olmasını sağlayan süreci şu sözlerle anlattı:

“2009 yılı ‘Dünya Astronomi Yılı’ olarak tabir edilmişti, o yıllarda Amerika’da yaşayan teyzem ve eniştemin bana hediye ettiği küçük standart bir teleskobum vardı. Ben bunu Ay’a, Jüpiter, Satürn gibi farklı gezegenlere çevirdiğim zaman, çıplak gözle gördüklerimin binlerce kat farklı halini gördüm. Bu gördüklerimi fotoğraflamam gerekiyordu, çünkü dergilerde fotoğraflarını gördüğüm insanlar, bunu fotoğraflayabilmişti. Küçük bir dijital kamerayla ilk Ay fotoğrafını çektim. Ardından Jüpiter’in videosunu çektim derken, heyecan orada başladı.”

‘FİZİK BÖLÜMÜNÜ ASTROLOJİYE MERAKIMDAN SEÇTİM’

Yıldız ve galaksileri gözlemleme tutkusunun gün geçtikçe büyüdüğünü söyleyen Dereli, “Lisede bir astroloji topluluğu kurdum, üniversitede fizik bölümünü de astrolojiye merakımdan seçtim. 2019 yılında pandemi başlayınca eve kapandık ama ben o dönem daha üst teleskoplara geçişin ilk adımını attım. Artık yıldızları takip edebiliyordum ve arasındaki nebulaları, galaksileri çekebiliyordum. Bunu inanılmaz bir heyecanla, çocuksu bir duyguyla yaptım. Ben bu duyguyu kaybetmiyorum ve kaybetmemeyi de istemiyorum. Çünkü beni hayatta tutuyor” diye konuştu.

50 BİN YIL SONRA İLK KEZ GEÇEN KUYRUKLU YILDIZI DA GÖRÜNTÜLEDİ

2023 yılında, NASA'nın C/2022 E3 (ZTF) olarak adlandırdığı ‘Yeşil Kuyruklu Yıldızı’ da görüntüleyen Dereli, “Daha önce 50 bin yılda bir gözlemlenebilen, daha doğrusu bunun hesapları yapıldığında, 50 bin yılda bir dünyanın yakınından geçen bir kuyruklu yıldızı, 2023 Şubat ayında yakalamıştım. Bunun için Gönen’de hava kapalı olduğu için, kilometrelerce ötedeki İzmir’in Dikili ilçesine gittik ve eşimle birlikte orada soğuk havada gözlemleme yaptık. Bunu yapabilmek ikimiz içinde gururdur” dedi.

‘TÜRKİYE’DE BİRÇOK KİŞİ BUNU ÇEKMEYE ÇALIŞIYOR’

Yörüngesini 71 yılda tamamlayan ‘Şeytan Kuyruklu Yıldızı’nı görüntülediği anları da heyecanla anlatan Batuhan Dereli, kendisi gibi birçok amatör astrofotoğrafçının, dev kuyruklu yıldızı görüntülemek için, nisan ayından itibaren yönünü batı ufkuna çevirdiğini söyleyerek, “Şu an bütün amatör astrofotoğrafçılar teleskobunu ve kamerasını batı ufkuna çevirdi. Türkiye’de birçok kişi bunu çekmeye çalışıyor ve biz de bunu çekmek için 6 defa uğraştık. Son denememizde ve öncesindeki 2 denememizde mükemmel görüntüler elde ettik. Aslında 3 aydır bunun yaklaştığı biliniyor. ‘Şeytan Kuyruklu Yıldızı’ olarak biliniyor. İçindeki patlamalar şeytan boynuzu şeklinde görülüyor. Bunun bu şekilde olması, çıplak gözle görebileceğimiz anlamına gelmiyor. Dürbün ya da teleskoba ihtiyacınız var. Ama herhangi bir fotoğraf makineniz varsa, sabitleyin ve batı ufkundan 30 saniye pozlama alın” ifadelerini kullandı.

‘ÇOCUKLARIMA GURURLA ANLATACAĞIM’

Dev kuyruklu yıldızı görüntüleyebilmek için 5 kez deneme yaptığını ve 6’ncı denemesinde başarılı olduğunu vurgulayan Dereli, “Yaşınızı, yaşadıklarınızı, her şeyi düşünün. Galaksinin bir ucundan yakınınıza gelmiş, ışıldayan ve belki yaşamın kaynağının bir parçasını taşıyan bu kuyruklu yıldızı yakalayabildim. Bu benim için gurur verici bir işlem, çocuklarıma gururla anlatacağım. Çok heyecanlı bir işlem, çünkü zamanla yarışıyorsunuz, şu an güneş batmak üzere ve bulutlar parça parça görünüyor. Bu parça parça bulutların arasında, gökyüzünün tertemiz olması gerekiyor. Çevre kirliliğinin olmaması gerekiyor, ışık kirliliğinden kaçmanız gerekiyor. Her şeyi matematiksel olarak hesapladığınızda, yalnızca 1 saatiniz var. Hatta o 1 saatin son yarım saati de ufkun aydınlanmasına denk geldiği için, 30 dakikalık bir zamanınız oluyor” dedi.

‘YILDIZLAR HAYATIMI DEĞİŞTİRDİ’

Astrofotoğrafçılık tutkusu sayesinde eşi Serra Dereli (28) ile tanıştığını ve yıldızların hayatını değiştirdiğini de söyleyen Batuhan Dereli, “Astrofotoğrafçılık tutkum sayesinde dünyanın her yerinde arkadaşlar edindim. Ailem ve arkadaşlarımın dışında, hayatımın aşkını keşfettim. Ben, gökyüzü fotoğraflarını her çektiğimde bunları basıyorum ve büyük boy çıktısını alıyorum. Bunları çerçeve haline getirtmek için, eşimin babasının sahip olduğu düğün fotoğrafı stüdyosuna gittiğimde, o bunları çerçeveliyordu. Ben de heart nebula, rose nebula gibi romantik isimli nebulaları çıktı alıyordum ve eşim bunları benim için basıyordu. Zamanla tanıştık ve evlendik. Gökyüzünde milyarlarca yıldız içerisinden, yeryüzünde bir yıldız bulmuş oldum. Karanlığa baktığınızda her zaman bir umut vardır ve bir yıldız size hayal kurdurur, güzel düşler kurdurur. Ben dünyada bir insanı bulmuş oldum ve bu gökyüzündeki yıldızlar sayesinde olmuş oldu. Yıldızlar hayatımı değiştirdi” diye konuştu.