‘Karbonmonoksit gazı zehirlenmelerinde anne karnındaki bebek de ölebiliyor’

Tüm yurtta hava sıcaklığının giderek düşmesiyle birlikte bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal yüzünden soba, şofben, baca kaynaklı karbonmonoksit gazı kaynaklı zehirlenmeler hemen her yıl kış aylarında tehlikeli boyutlara ulaşıyor. ÇÜ Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi Acil Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sebe, sıklıkla havalandırmanın olmadığı ortamlarda meydana gelen, koma ve ölüme götüren bu zehirlenmelerden kaynaklı acile başvuruların arttığını kaydetti. Bu gazın insanlara bir anlamda 'boğma' etkisi yarattığına dikkati çeken Prof. Dr. Sebe, "Karbonmonoksit gazı özellikle oksijensiz ortamda, yanma devam ettikçe oluşan bir gaz. Oksijenden 200 kat daha fazla kandaki hemoglobine bağlanıyor ve insanları bir anlamda boğmuş gibi oluyor. Vücutta oksijenlenme olmuyor. Oksijen yerine karbonmonoksit bağlanıyor. Dolayısıyla tüm organlar hasar görüyor. En başta beyin, göz, kalp, karaciğer, böbrek gibi organlara zarar vermeye başlıyor. Koma ve ölüme kadar götürüyor" dedi.

İLK BELİRTİLERİ

Karbonmonoksit kaynaklı belirtileri sıralayan Prof. Dr. Ahmet Sebe, "İlk belirtileri baş ağrısı, bulantı, bilinç bozukluğudur. Ortamdaki bu gaz seviyesi arttıkça uykuya meyil, bayılma, görme bozuklukları, nefes darlığı, kusmalar, koma gibi durumlar ortaya çıkıyor. Gaz miktarı daha da artarsa ölüme neden oluyor. Genellikle karbonmonoksit zehirlenmeleri ile acile başvuran ve ileri derecede zehirlenme olan kişilerde ise ciltte 'Cherry red' denilen kiraz kırmızısı renk oluşuyor. Ama bunlar geç bulgular. Vakanın kaybedilmek üzere olduğunu gösteriyor" diye konuştu.

ANNE KARNINDAKİ BEBEK DE ÖLEBİLİYOR

Özellikle yaşlılar ile hamilelerin bu tür zehirlenmelerden çok fazla etkilendiğini vurgulayan Prof. Dr. Sebe, "Hem anne hem bebek için ölümcül bir durum. Daha düşük oranda karbonmonoksite maruz kalmış olsalarda gebe hastalar, fetüs ya da bebek için risk teşkil ediyor. Etkilenme veya kayıp oranları gebe hastalarda daha yüksek. Bebekler de anne karnında ölebiliyorlar. Bu hastalara yüksek doz oksijen verip gerekirse solunum cihazına bağlayarak entübe ediyoruz. Bazen de kan değişimine kadar giden bir tedaviye başvuruyoruz" dedi.

JENERATÖRLER VE GARAJLAR DA TEHLİKELİ

Zehirlenmelere neden olan ortamlardan da bahseden Prof. Dr. Ahmet Sebe, "Odun olsun, mangal olsun, bunların yandığı ortamda kesinlikle yatılmamalıdır. O ortamda yatılacaksa o odunun ya da mangalın tamamen söndürülmesi gerekiyor. Diğer bir husus da, kapalı garajlarda uzun süre araçların egzozundan çıkan gazlar da zehirlenme yapıyor. Elektrik kesintilerinde kullanılan jeneratörler de kapalı ortamlarda bulunuyorsa ve egzoz sistemleri solunan yere geliyorsa bunlardan kaynaklı da zehirlenmeler ortaya çıkıyor" diye konuştu.

NELER YAPILABİLİR?

Karbonmonoksit zehirlenmesinden acile başvuranlara yüzde 100 oksijen takviyesi yaptıklarını belirten Sebe, çok ağır vakaları hiperbarik oksijen merkezine sevk ettiklerini dile getirdi. Sebe, "Böyle bir zehirlenmeyle karşılaşıldığında ilk yapılacak şey ortamın havalandırılması, gerekirse camların kırılması şeklinde olabilir. Mutlaka ortama bir oksijen gelmesi ya da kişinin temiz bir ortama çıkarılması gerekiyor. Ardından hasta, oksijen verilebilecek bir sağlık kuruluşuna mutlaka ambulans ile götürülmelidir. Eğer bu gaza maruz kalacakları bir ortamda bulunmak zorunda kalıyorlarsa da karbonmonoksit sensörleri var. Bunları internet ya da bazı iş yerlerinden temin edebilirler. Sensörler, karbonmonoksit ya da gaz kaçağı olduğunda alarm vererek insanları uyarıyor" ifadelerini kullandı.