Yaşam süresinin en yüksek olduğu il Tunceli; sırrı doğa ve doğal ürünler
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı ‘Hayat Tabloları’ verilerine göre, Türkiye'de 2021-2023 yıllarında doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il 80,8 yıl ile Tunceli oldu. Tunceli’de yaşayan yaşlı nüfus, uzun yaşamın sırrının doğa, temiz hava ve doğal ürünlerin tüketilmesi olduğunu söyledi. Kentte yaşayan Gülizar Uçar (74), “Doğamız, havamız, sularımız tertemiz. Paketli gıdalar yemiyoruz. Her zaman doğal besleniyoruz. Tereyağı, yoğurt, bal tüketiyoruz ondan dolayı da uzun yaşıyoruz” dedi. İl Sağlık Müdürü Doktor Muhammed Duran da “İlimizde eğitim seviyesi ve sağlık okuryazarlık çok yüksek. Doğal beslenme bilinci ise vatandaşlarda oldukça fazla. Bu durumlar uzun yaşam süresini uzatıyor” diye konuştu.
Kişi başına 29 bin 426 metrekare orman alanı ile Tunceli, ülke genelinde havası en temiz 4 il arasında yer alıyor. Sarp dağların arasında kurulu kent, el değmemiş doğasıyla birçok bitki türüne ev sahipliği yapıyor. Bitki örtüsü bakımından çok zengin olan kentteki Munzur Vadisi Milli Parkı’nın florasında 1518 çeşitli bitki kaydı bulunuyor. Bunlardan 277’si endemik türe sahip iken 43 çeşidi sadece Munzur Dağları ve çevresinde yetişiyor. Zengin ve temiz su kaynakları ile flora zenginliği ile bilinen kentte, arıcılık ve küçükbaş hayvancılık yaygın yapılıyor.
Hayvancılıkla uğraşan üreticiler süt ürünlerini günlük olarak kentteki tüketicilerle buluşturuyor. Ayrıca bir yakasında Munzur diğer yakasında Pülümür Çayı olan bu çayların şehir merkezinde birleştiği kentte, dut pekmezi, polen değeri yüksek olan çiçek balı, kuru fasulye, kaya tuzu, tek dişli dağ sarımsak, tulum peyniri, şişelenmiş Munzur suyu gibi birçok organik ürün, ülke pazarının yanı sıra Avrupa ülkelerine de ihraç ediliyor.
YAŞAM SÜRESİ EN UZUN OLAN İL OLDU
TÜİK’in açıkladığı ‘2021-2023 Hayat Tabloları’ verilerine göre Tunceli, 80,8 yılla doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu il oldu. Tunceli’yi 79,7 yıl ile Şırnak ve Mardin takip etti. Beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu il ise 76,1 yıl ile Kilis oldu. Kilis'i, 76,2 yıl ile Gaziantep ve 76,8 yıl ile Adana izledi.
Kentte yaşayan İbiş Tan (77), uzun yaşamın doğal beslenme kaynaklı olduğunu belirterek, “Dağlarımızda temiz hava var. Şehirde fabrika yok, içme sularımız tertemiz. Dağlarımızda birçok şifalı ot var. Biz tereyağı, çökelek, peynir, ışkın, mantar, şifalı otlar yiyoruz. Bir de kul hakkı yemiyoruz. Bundan dolayı da uzun yaşıyoruz” dedi.
‘ORGANİK BESLENİYORUZ, UZUN YAŞIYORUZ’
Organik ürün tüketip, uzun ve sağlıklı yaşadığını belirten Gülizar Uçar, “Buğdayımızı kendimiz ekip hasat edip, ekmeğimizi kendimiz yapıyoruz. Kendimize ait olan havuçların, sütünden ayranımızı, yoğurdumuzu, çökeleğimizi yapıp onu tüketiyoruz. Burada fabrika yok, fabrikanın kötü dumanı yok. Havamız, suyumuz tertemiz çünkü ormanımız çok. Sağlığımızı biz bunlara borçluyuz.
Paketli katkı maddesi bulunan ürünleri tüketmiyoruz, organik ürünleri tüketiyoruz. Böyle olunca da uzun yaşıyoruz” diye konuştu. Tunceli’nin havasının güzel ve temiz olduğunu vurgulayan Hıdır Coşkun (70) ise “Tunceli insanı genelde doğal besleniyor, hayvansal gıdalar tüketiyor. Havamız da çok güzel. Bundan dolayı da sağlıklı ve uzun yaşıyor” dedi.
‘EĞİTİM SEVİYESİ VE SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DA ÇOK YÜKSEK’
İl Sağlık Müdürü Doktor Muhammed Duran da kentteki insanların eğitim ile sağlık okuryazarlık oranının yüksek olduğunu ve bu durumdan kaynaklı vatandaşların uzun ömürlerin olduğunu belirterek şöyle konuştu:
“Bu sene Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre Türkiye'nin ortalama yaşam süresi 77,3 olarak belirlendi. İlimiz de Türkiye'de birinci sırada 80,8 oranıyla. Bireysel faktörlerin yanında sosyoekonomik faktörler, eğitim, sağlık okuryazarlığı, sağlıklı beslenme ve fiziksel aktivitelerin burada önemli bir rol oynadığını görmekteyiz. Tunceli ilimizde eğitim seviyesi gerçekten çok yüksek, sağlık okuryazarlığı çok yüksek, fiziksel aktivite, eğitim seviyesine bağlı olarak burada çok yüksek.
Aynı zamanda sağlık okuryazarlığı ve aile hekimliklerime düşen nüfus 2 bin 500’ün altında. Dolayısıyla hastaneye, aile hekimlerine, birinci basamaklara ulaşımın kolay olması ve yaşlı nüfusun burada çok fazla olması, evde sağlık hizmetlerini çok daha rahat ulaşılabiliyor olmasıyla beraber eğitim seviyesinin yaşam ömrünü uzattığını düşünmekteyiz. Hakikaten bizim sağlık müdürlüğü olarak ilimizde sağlık hizmetini her anlamda en iyi bir şekilde vermeye çalışıyoruz. Hastanelerimiz, birinci basamak sağlık kuruluşlarımız gibi bütün imkanlar mevcuttur.
Vatandaşlarımız da sağlık hizmetini alma noktasında gerçekten bilinçliler. Çünkü eğitim seviyeleri ile sağlık okuryazarlıkları yüksek. Burada ayrıca doğal beslenme gerçekten ön planda. Burada tarım ve hayvancılık gerçekten çok yüksek bir oranda. Burada her şeyin aslında doğalını insanlar tercih ediyor. Biz de gerçekten burada bunları gözümüzle görüyoruz. Doğal beslenme kültürünü Tunceli halkı benimsemiş. Organik beslenme alışkanlığı, gerçekten uzun yaşamada önemli bir katkı sağlamaktadır.”
