Sanat tarihi profesöründen definecilere: Kırıp dökmeyin

Edirne’nin Lalapaşa ilçesine bağlı Doğanköy’de 1 yıl önce 1’inci derece sit alanı ilan edilen Traklara ait 3 bin yıllık tarihi tapınaktaki ‘Ana Tanrıça Tahtı’, kimliği belirsiz kişilerce tahrip edildi. Bölgede Çöke Tepesi olarak adlandırılan halk tarafından 'Kral Kızının Koltuğu' olarak bilinen Trak tapınağının, ‘Ana Tanrıça Tahtı’ bölümündeki kayalar kimliği belirsiz kişilerce kırıldı.

'BURASI BİR ANA TANRIÇA TAHTI'

Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç, tapınağın tahrip edilmesine tepki gösterdi. Çöke Tepesi’nin halk arasında ‘Kral Kızının Koltuğu’ olarak bilindiğini belirten Beksaç, "Halk anlatısından da anlaşılacağı gibi burada bir kral kızı olayı var ki bu esasında bir Ana Tanrıça Tahtı. Trak dini, Yunan dini veya Roma dini gibi değildir. Doğal alanları kullanarak tapınım alanlarını ortaya koyan bir dini sistemleri vardır. Bu nedenle de şekil ibadetinden çok doğa ile kaynaşan bir ibadeti ortaya koymaktadır" ifadelerini kullandı.

Güneşin ve ayın hareketlerinin yanında yıldızların hareketlerini de buradan takip etmek mümkün. Güneye odaklı. Tipik eski çağ insanlarının güneş ibadetiyle veya Orion ibadetiyle bağlantılı bir inanç sisteminin sonucu olarak şekillenen bir yapı. Bakıldığı zaman kayaların üzerinde doğal olarak oluşmuş bir taht biçimi var. Bu genellikle zaten yol gösteren bir durum. Eski dinler için önem taşıyor. Kayada oyulmuş olarak bir üçgen prizma şekli var. Bu da ana tanrıçanın rahmini temsil ediyor. Belirli törenlerde güneş ışığının buraya gelmesiyle birlikte dolmenlerde olduğu gibi bir yeniden hayat bulma olgusunun önemli bir tapınak alanı olduğunu biliyoruz" diye konuştu.

Tapınağın bulunduğu tepenin bir bölümünde de kuş şekli verilmiş bir kayanın bulunduğunu söyleyen Beksaç, "Halk arasında bunun adı Kuş Kaya ve kanatları toplanmış bir yırtıcı kuş şeklinde karşımıza çıkıyor. Bir kutsal unsur, bir kut unsuru olarak kayalarla şekillenmiş bir bütün teşkil ediyor. Ana tanrıça dinini veya kültünü bildiğimiz takdirde bu kuşun ne olduğunu biliyoruz. Kuş genellikle ruhun hareketliliğini temsil eden bir hayvan olarak karşımıza çıkıyor. Bu niteliği itibariyle burası çok önemli bir merkez. Traklar’dan kalan önemli bir yadigar. Acilen korunması gereken yerlerden biri" ifadeleri kullanıldı.

Burası çok önemli bir ibadet yeri. Birinci derece sit alanı olarak yeni tescil edildi. Bütün beklentiler boşuna, burada kimse altın bulamaz ama turizm açısından altın değerinde bir yer. Malzemeye ve yapılan tapınak tiplemesine göre bunun en aşağı 3 bin yıllık geçmişi var. Yaklaşık olarak bronz çağı sonlarında, demir çağı başlarından itibaren gelişen bir ibadet sisteminin parçası olduğunu söylemek mümkün" diye konuştu.

Definecilere de tepki gösteren Beksaç, "Defineci veya başka bir şeyler de olabilir ama amaç boşuna. Bunların acilen korunması lazım. Bu tahribatı görmekten çok üzüldüm. Definecilere mesajım; kırıp dökmeyin. Devletin, milletin, insanlığın mirasını yok etmeyin.

‘TURİZME AÇILMASINI İSTİYORUZ’

Doğanköy sakinlerinden Muhittin Demirel ise Çöke Tepesi’nin halk arasında ‘Kral Kızı’ olarak bilindiğini belirterek, "Babamlar, dedemler buralarını ‘Kral Kızı’ olarak biliyorlar. Tapınak olarak bilmiyorduk, halkın dilinde ‘Kral Kızı’ olarak geçiyordu. 1 sene önce sit alanı oldu.

‘HIDIRELLEZ VE DÜĞÜN ÖNCESİ ŞENLİKLER YAPILIYORDU’

Trak tapınağında daha önce tahribat olmadığını söyleyen Demirel, "Böyle bir tahribat yoktu. Bayağı tahrip edilmiş. Köye uzak olduğundan göremiyoruz. Köye yakın olsa buna izin vermeyiz. Ama kimsenin görmediği zamanda olmuş. Koruma altına alınmasını istiyoruz.