‘Erkek Egemen’ sektörlerin başarılı kadınları anlattı

Altınbaş Üniversitesi’nin Dünya Kadınlar Günü etkinlikleri kapsamında düzenlediği ve yerleşik kültürde erkek işi olarak algılanan meslek gruplarında çalışan kadınlar ‘Erkek Egemen Mesleklerde Kadın Olmak’ panelinde bir araya gelerek tecrübelerini paylaştı. Üniversitenin Sağlık Kültür ve Spor Daire Başkanlığı (SKS) ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği ve Kadın Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (TOKAMER) iş birliği ile düzenlenen panele; FIFA Kokartlı ilk kadın hakem Prof. Dr. Lale Orta, vatman Demet Dönmez, Makine Teknikeri Keziban Parlak ve Liman Kaptanı Ayşe Aslı Başak, TRT Savaş Muhabiri Elif Akkuş, TOBB Kadın Girişimciler Komisyonu Üyesi Fatma Aydoğdu katıldı. Oturum sonunda öğrencilere yönelik mesajlarını paylaşan katılımcılar, genç kadınlara hedeflerini iyi belirlemeleri ve hayallerinden hiçbir koşulda vazgeçmemeleri çağrısı yaptı.

“BİR KIZIN MAÇLARDA HAKEMLİK YAPMASI DÜŞÜNÜLEMEZDİ”

Moderatörlüğünü Altınbaş Üniversitesi SKS Daire Başkanı Özgür İnandım’ın yaptığı çevrimiçi programda ilk sözü FIFA kokartlı ilk kadın hakem Prof. Dr. Lale Orta aldı.

Sporu çok sevdiğini ve özellikle de daha çok erkek branşı olarak görülen futbola küçük yaşlarından beri ilgi duyduğunu söyleyen Prof. Dr. Orta, ailesinin voleybol, basketbol gibi branşlara yönlendirdiğini ancak futbol tutkusundan vazgeçmediğini anlattı.

Ailesini ikna ettiğini ve resmi anlamda 1976 yılında futbolla ilgilenmeye başladığını belirten Prof. Dr. Lale Orta, Türkiye’de kadın futbol liginin kurulması çalışmalarına da yöneldiğini ifade ederek şunları söyledi:

“Türkiye'de bazı yeni şeylerin oturması, geliştirilmesi ve kabullenilmesi çok zor. Erkekler bunu bir meslek olarak yapacak ama kadınlar olarak siz bir süre sonra süs olarak bir kenara koyacaksınız deniyordu. Ama gerçekten en az onlar kadar ben de bu işi seviyorum, yapıyorum ve hakkım olduğunu, çalışıp çabaladığımı ve onlardan daha da başarılı olduğumu göstermeliydim. Yükselmek istedikçe engellerle karşılaştık. Çünkü bir kızın üst düzeyde profesyonel futbol maçlarında hakemlik yapması düşünülemeyen bir şeydi. Bu yüzden hep başarılı olmak zorundaydım. Başarılı oldukça da futbol dünyası erkeğe aittir gibi bir yaklaşım ile karşılaştım ama vazgeçmemek lazım. Ben hiç vazgeçmedim.”

YAPMAK İSTEDİĞİNİZDEN VAZGEÇMEYİN

Türkiye Futbol Süper Ligi'nde 1990 yılında yardımcı hakemlik yaptığını, 1999 senesinde de ilk kez hakem olarak maça çıktığını anlatan Prof. Dr. Lale Orta, genç kızlara seslenerek, “Kesinlikle yapmak istediğinizden vazgeçmeyin. Annenizin, babanızın arkadaşınızın, kardeşinizin isteklerini değil kendinizin ne istediğini bilerek sonuna kadar gitmelisiniz” diye konuştu.

“GEMİDE KADIN ÇALIŞMASINI İSTEMEYEN DÜŞÜNCELERLE MÜCADELE ETTİM”

Oturumda konuşan liman kaptanı Ayşe Aslı Başak da üniversite mezuniyetinin hemen ardından gemilerde görev alarak mesleğe başladığını ifade etti.

57 bin tonluk, 200 metrelik devasa yük gemilerinin kaptanlığını yaptığını, deniz yoluyla 40'tan fazla ülke limanına seyahat ettiğini anlatan Başak, “İlk yıllarda ‘sen neden bu gemiye geldin, neden buradasın’ gibi söylemlerle karşılaştım. Gemide kadın çalışmasını istemeyen, gemide kadın uğursuzluk diyen düşüncelerle mücadele ettim. Açık denizlerde korsan bölgesinde çalıştım, korsanlarla mücadele ettim. Denizin tehlikeleriyle, günlerce süren fırtınalara karşı o gemiyi götürmek zorunda olduğunuz zamanlarla karşılaştım. Bunlarla mücadele ettim. Kadın olarak var olmaya çalışıyorsunuz. Fakat sonrasında artık dedim ki beni bu ailenin bir kızı olarak kabul etsinler. Sonra güzel bir şekilde çalışma ortamımızı sağladık” ifadelerini kullandı.

“GÜVENLİ LİMANLARINIZDAN ÇIKIN; HAYAL EDİN, ÜRETİN, KEŞFEDİN”

Öğrencilere, ‘Güvenli limanlarınızdan çıkın, hayal edin, üretin ve keşfedin’ diyen Ayşe Aslı Başak, öğrencilerin yeteneklerine göre meslek seçimi yapmaları ve hangi meslek yapılırsa yapılsın başlayan dijital dönüşüme adapte olmaları gerektiğini vurguladı.

BU İŞİ YAPAMAYACAĞIM DEDİM AMA ALIŞTIM

Eskişehir kent merkezinde çalışan tramvaylarda vatman olarak görev yapan Demet Dönmez de mesleki deneyimlerini aktardı.

Yurt dışına gitme kararı aldığı bir süreçte başvuru yaptığı şirketten çağrı aldığını ve yapılan görüşme ve eğitimler sonrası işe başladığını söyleyen Dönmez, teorik sınav eğitimi, araç hazırlama ve sürüş eğitimleri gördüğünü ve gece 12'den sabah saatlerine kadar araç kullandıklarını anlatarak, “İlk başlarda ben bu işi yapamayacağım dedim. İnsanların, hayvanların bir arada olduğu bir trafikte 30 metrelik bir araç kullanmaya çalışıyorsunuz. Ama zamanla alıştım tek başıma araç sürmeye. Mesleğimi çok severek yapıyorum. Biz şu an Eskişehir’de toplamda 200 kadar vatman içerisinde 27 kadın vatmanız. Aracımızı daha iyi kontrol ediyoruz, araca bindiğimizde kabine güzel kokular sıkıyoruz. Biz erkeklerden daha iyi araç kullanıyoruz” dedi.

Eskişehirlilerin de artık kendilerini tanıdığını ve caddelerden geçerken görüp el saldıklarını söyleyen Dönmez, “Umarım uzun yıllar bu görevi yapabilirim. Bunları anlatmak benim için çok gurur verici” dedi.

“İNSANLARIN KAÇTIĞI YERE GİDECEĞİM DEDİM”

Oturumda konuşan TRT Savaş Muhabiri Elif Akkuş da, mesleği seçiş sürecini ve dünyanın farklı çatışma bölgelerindeki deneyimlerini paylaştı.

“Ben insanların kaçtığı yere gideceğim” diye hayal kurduğunu ve yaşıtlarından farklı olarak çocukluğunda hep haberleri izlediğini söyleyen Akkuş, şunları söyledi:

“Gerçeklerle alakalı bir isteğim vardı ve ben gerçek neyse, kendi özel hayatımda da meslek hayatımda da onu bizzat gidip kendim görmek istiyor ve insanlara da anlatmak istiyordum. Bana deli diyorlardı, hayır değildim. Hayal kurmuştum ben ve bir hedef koymuştum. Irak’ta, Suriye’de, Filistin’de, Libya’da çatışma bölgelerinde bulundum. İki yıl haber programı da sundum ama stüdyo benlik bir şey değildi. Benim hayatla bir derdim olduğunu, ruh hastası olduğumu düşünenler vardı. Kimin ne dediğini çok umursamadım hayatım boyunca, ben hayatı seviyorum ve her zaman dedim ki ben bir şey yapmak istiyorsam yaparım.”

BU HAYALİ KURDUĞUM İÇİN HİÇ PİŞMAN OLMADIM

İsrail’de görevli bulunduğu sırada işkence gördüklerini ve hapse atıldıklarını anlatan Elif Akkuş, “Ama vazgeçmedim ve böyle bir hayal kurduğum için hiç pişman olmadım. Ben oralarda olmayı seviyorum. Çünkü birçok insanın farkında olmadığı bir şey var oralarda, bir yaşam var. Oradakiler de insan ve coğrafyanın kader olduğu gerçeğine inanmıyorum. Gerçeği görebilmeyi ve biraz rahatsız etmeyi seviyorum” dedi.

“DÜNYAYI KADINLAR DEĞİŞTİRECEK”

Tezmaksan Makine Yönetim Kurulu Üyesi ve TOBB Kadın Girişimciler İcra Kurulu Üyesi Fatma Aydoğdu da konuşmasında kadın ve erkek için hayatın eşit olduğunu belirterek, girişimci bir ailenin kızı olarak yıllarca başka kurumlarda çalıştıktan sonra Tezmaksan’da yer aldığını ve bunun kendisine büyük bir mutluluk yaşattığını söyledi.

“Her kadının yaşadığı önyargıları ben de yaşasam da pek çok kadına göre daha şanslıydım, üstelik üretimin kalbinde bir çalışma hayatına sahip oldum. Bugün de yönetim kurulu üyesi olmaktan gurur duyduğum bu yerde başka kadınların da şansı artması için çalışıyorum. Tezmaksan Akademi sanayide cinsiyet eşitliği kavramını destekliyor ve kadınların sanayiye dolayısıyla ekonomiye katılımını destekleyecek bir dizi faaliyet yürütüyor. “Kadın Sanayici Olmaz mı Dediniz?” isimli kitabımızın üçüncü baskısını yapıyoruz mesela. Kitabın gelirlerini ise kız öğrencilere burs verme amaçlı kullanıyoruz” ifadelerini kullanan Aydoğdu, “Çocuklarımızı, ailenin içinde kadın erkek fark etmeden herkesin aynı işi yapabilecekleri özgüven ile büyütmemiz gerekiyor” diye konuştu.

Türkiye’de çok bilinmese de Zeynep Erkunt Armağan’ın Erkunt Traktör’ün sahibi olarak Türkiye’de ilk traktörü ürettiğini anlatan Aydoğdu, Tezmaksan olarak sanayide cinsiyet eşitliği sürecini desteklemek adına ilham veren kadın hikayelerini paylaşmaya devam edeceklerini belirtti.

EĞİTİME HİÇ YILMADAN DEVAM ETTİM

Makine Teknikeri Keziban Parlak da Türk inşaat sektörünün okul sayılabilecek firmalarında mekanik tesisat projeleri üzerine çalıştığını ve mesleğinin duayeni denecek mühendislerle birlikte görev yaptığını anlattı. Erkeklerin ağırlıkta olduğu endüstri meslek liselerinde geçen öğrencilik hayatında yaşadığı zorluklardan örnekler veren Parlak, hiç yılmadan eğitimine devam ettiğini belirterek, “Ülkemizin birçok yerinde okul, hastane, alışveriş merkezleri, havaalanları gibi projelerde benim de küçük de olsa imzam var ve bu beni çok mutlu ediyor” dedi.

Halen kendi şirketinde işini yaptığını ve daha güzel projeler yapmak adına çaba harcadıklarını vurgulayan Parlak, “25 senede aslında bir şey değişmedi. 25 sene önce de aynı mücadele vardı kadın adına bugün de maalesef var ama ben yine aynı şekilde devam edeceğim” diye konuştu.