"2030 Dünya Kupası ev sahibi seçiminde insan hakları esas alınmalı"

Uluslararası Af Örgütü (AI) tarafından yaptırılan ankette, katılımcılara, FIFA Dünya Kupası veya Olimpiyat Oyunları gibi uluslararası spor etkinlikleri için ev sahibi belirlerken ‘hangi temel noktaların’ baz alınması gerektiği soruldu. Birleşik Krallık merkezli anket şirketi YouGov tarafından yürütülen ve 16 Ağustos-6 Eylül 2022’de online düzenlenen ankete 15 ülkeden 17 bin 477 yetişkin katıldı. Katılımcılardan, fan ve sporcuların güvenliği, insan hakları, altyapı kalitesi gibi hususların bulunduğu 10 faktörden oluşan ve birden fazla seçenek belirleyebilecekleri listeden seçim yapmaları istendi.

EMNİYET VE GÜVENLİKTEN SONRA İKİNCİ SIRADA İNSAN HAKLARI YER ALDI

Anket sonuçlarında ‘taraftarların, sporcuların ve gönüllülerin emniyeti ve güvenliği’ yüzde 57 ile ilk sırada yer aldı. ‘İşçi hakları, basın özgürlüğü ve ayrımcılık yapmama da dahil olmak üzere insan hakları’ yüzde 53 ile ikinci sırada yer aldı.  ‘Stadyumlar, ulaşım ve oteller gibi altyapı kalitesi’ yüzde 48’le üçüncü sırada yer alırken, ‘şeffaflık ve yolsuzlukla mücadeleye yönelik tedbirler’ yüzde 43’le dördüncü sırada yer aldı. ‘Çevresel sürdürülebilirlik ve iklim değişikliği’ maddesi ise yüzde 37 ile beşinci sırada yer aldı.

FIFA’YA İNSAN HAKLARINI BAZ ALMASI ÇAĞRISI

AI’den yapılan açıklamaya göre, anketin yayımlanmasının ardından AI’nin de dahil olduğu STK ve sendikalardan oluşan küresel savunuculuk koalisyonu Sports & Rights Alliance, FIFA’nın 2030 Dünya Kupası ev sahibi teklifi değerlendirme sürecinde insan haklarının ana faktör olarak baz alınması çağrısında bulundu.

Açıklamada ayrıca AI Ekonomik ve Sosyal Adaletten Sorumlu Başkanı Steve Cockburn’un ve Avrupa Futbol Taraftarları İcra Direktörü Ronan Evain’in ifadelerine de yer verildi. Cockburn, “FIFA, turnuvaya ev sahipliği yapmak üzere verilen tüm teklifleri değerlendirirken en yüksek insan hakları standartlarını titizlikle uygulamalı, açık insan hakları eylem planları talep etmeli ve ciddi insan hakları risklerinin nasıl önleneceğini, bağımsız olarak nasıl izleneceğini ve ihlallerin meydana gelmesi halinde nasıl telafi edileceğini inandırıcı bir şekilde gösteremeyen tüm teklifleri reddetmelidir” dedi.

Avrupa Futbol Taraftarları İcra Direktörü Ronan Evain ise “Anket sonuçları, taraftarların büyük spor etkinlikleri için ev sahiplerinin belirlenmesinde insan haklarına siyaset ya da kârdan çok daha fazla önem verdiğini açıkça göstermektedir” ifadelerini kullandı.

2030 İÇİN ENDİŞELER VAR

Açıklamada, turnuvaların 2018 ve 2022’de sırasıyla Rusya ve Katar’a verilmesi sürecinde yaşanan tartışmaların ardından FIFA’nın, 2026 Dünya Kupası ihalesinde ilk kez insan hakları kriterlerinin uygulamaya koyduğu hatırlatıldı ve FIFA'nın 2030 ev sahiplerini seçerken bu kriterlerin bir kenara itilebileceği ya da göz ardı edilebileceği yönünde endişelerin de olduğunun altı çizildi.

2030 Dünya Kupası için nihai ev sahibi seçiminin, 2024'teki yıllık FIFA Kongresi'nde tüm futbol federasyonlarının oylamasıyla kararlaştırılması bekleniyor. 2018 yılında FIFA, 2026 Dünya Kupası'na ortaklaşa ev sahipliği yapmak üzere Kanada, Meksika ve ABD’yi seçti.