Kanser ilaçlarındaki yan etkiyi minimuma indirecek proje
Konya'da Selçuk Üniversitesi'nde kanser tedavisinde yan etkileri azaltan 'akıllı ilaç' projesi, Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği Kuruluşu (COST) ve TÜBİTAK tarafından kabul edildi. Yeni bir ilaç yerine mevcut ilaçları hedefli hale getirerek yan etkileri azalttıklarını belirten proje yürütücüsü Prof. Dr. Mustafa Yılmaz, "Yaklaşık 25 yıldan beri nano sepet dediğimiz küçük nano boyuttaki moleküler üzerine çalışmaktayız. Biyo uyumlu bir polimere bu nano sepetleri bağlayarak, ilacı yükledikten sonra bunları hedefli hale getiriyoruz. Hedefli ilaç, direkt olarak kanser hücresini hedeflemektedir" dedi.
Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa Yılmaz'ın yürütücülüğünü yaptığı 'Floresans Hyaluronik Asit-Kaliks[4]Aren Türevlerinin Sentezi, Altın Nanopartiküllere İmmobilizasyonu, Farklı Antikanser Ajanların Taşınmasında Kullanılması ve Antiproliferatif Özelliklerinin İncelenmesi' konulu TÜBİTAK projesi, Bilim ve Teknolojide Avrupa İşbirliği Kuruluşu (COST) tarafından kabul edildi.
Projeyle mevcut kanser ilaçları, hedefli hale getirilerek doğrudan kanser hücresine etki edecek. Böylelikle insan vücudunda görülen yan etkiler minimuma indirilecek.
İLAÇ DOĞRUDAN KANSERLİ HÜCREYE GİDECEK
Projenin detaylarını anlatan Prof. Dr. Mustafa Yılmaz, "Kanser, ölüm vakalarının başında gelen hastalıklardan birisidir. Çok sayıda kanser ilacı bulunmaktadır ve bunların yan etkileri oldukça fazladır. Örneğin ishal yapar, saç dökülmesi, iştahsızlık gibi bir sürü yan etkileri vardır. Bizim bu projedeki amacımız, bu ilaçların yan etkisini minimuma indirmektir.
Yaklaşık 25 yıldan beri nano sepet dediğimiz küçük nano boyuttaki moleküler üzerine çalışmaktayız. Biyo uyumlu bir polimere bu nano sepetleri bağlayarak, ilacı yükledikten sonra bunları hedefli hale getiriyoruz. Hedefli ilaç, direkt olarak kanser hücresini hedeflemektedir. Kanser kök hücrelerinin üzerinde çok sayıda anten dediğimiz reseptörler vardır. Hazırlayacağımız bu ilaç yüklü materyaller, bu reseptörlere takılarak kanser hücresi içerisine girecektir. Girdikten sonra da orada yavaş bir salınımla kanser hücrelerinin ölümüne sebep olacaktır. Akıllı denmesindeki sebep budur. Direkt kanser hücreyi hedeflemesinden kaynaklanmaktadır" dedi.
İLAÇ YAYDIĞI IŞIK SAYESİNDE ODAKLANDIĞI YER TESPİT EDİLECEK
Mevcut kanser ilaçlarına eklenecek floresans sayesinde ilacın izleneceğini belirten Prof. Dr. Yılmaz, "Şimdi hazırlayacağımız materyaller floresans özellikli olduğundan, ışık yaydığından bir nevi GPS gibi. Molekülün hangi hücrede, nerede odaklandığını da izleyebileceğiz. Bunlar floresans ışığı verdiği için bir konfokal mikroskobunda hücrede hangi bölgeye odaklandı onu kolaylıkla görebileceğiz.
Hücrenin ölüp ölmediğini izleyebileceğiz. Sentez çalışmaları bölümümüzde yapılacaktır. Grubumuz tarafından yapılıp ilaca yüklenip, her şey hazırlandıktan sonra üniversitemiz tıp fakültesinde Prof. Dr. Bahadır Öztürk eşliğinde onun ekibi tarafından biyolojik aktivite ve biyolojik çalışmaları orada yapılacaktır" diye konuştu.
(Fotoğrafta: Prof. Dr. Mustafa Yılmaz)