İliç’teki maden faciasına ilişkin davanın ilk duruşmasında 2'nci gün
Erzincan’ın İliç ilçesinde altın madeninde 9 işçinin yaşamını yitirdiği heyelana ilişkin 5’i tutuklu 43 sanığın yargılandığı davanın ilk duruşması, 2’nci günde devam ediyor.
İliç’teki Çöpler Altın Madeni’nde geçen yıl meydana gelen 9 işçinin hayatını kaybettiği toprak kaymasına ilişkin Erzincan 1'inci Ağır Ceza Mahkemesi'nde açılan ve dün başlayan davanın ilk duruşması 2’nci günde sürüyor. Davada tutuklu olan ve ilk olarak ifadesi alınan Anagold Operasyonlardan Sorumlu Başkan Yardımcısı Iain Ronald Guille'nin ardından, diğer 4 tutuklu sanıktan Anagold Proje Müdürü Shaun Keady Swartz ile Anagold eski Kıdemli Jeoteknik Mühendisi Ali Rıza Kandemir, mahkemede Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) aracılığıyla ifade verdi.
'ŞİRKETTE ÇALIŞTIĞIM BİRİMİN YIĞIN LİNÇLE İLGİSİ YOKTUR'
Tutuklu sanık Shaun Keady Swartz, ifadesini tercüman eşliğinde verdi. Kazada hayatını kaybeden işçilerin yakınlarına başsağlığı dileklerinde bulanan Swartz, hakkındaki suçlamaları reddetti. Şirkette 2021 yılında işe başladığını ve liç alanında doğrudan ve dolaylı görev yapmadığını belirtti. Şahsına atfedilen bilirkişi raporlarında büyük bir hata yapıldığını iddia eden Swartz, "Görevler benim görevimmiş gibi kabul edilmiş. Bütün hatalar proje ekibine yönlendirilmiş. Geçmişim elektrik mühendisi olmasına rağmen Anagold'da herhangi bir mühendis olarak işe başlamadım. Şirkette çalıştığım birimin yığın liçle ilgisi yoktur. Çalışma süresinde pozisyon değişimi sonunda da mühendislik görevim olmadı. Özellikle vurgulamak isterim ki 1 Kasım 2022'den itibaren tek görev ve sorumluluğum sermaye harcamaları ve sürdürülebilir yatırım projeleri üzerine olmuştur. Bilirkişi raporları, organizasyon şemasını yanlış anladığını göstermektedir. Doğrudan ve dolaylı görevimin olmadığı yığın liçle ilgili bu durumda olmam adaletsiz oldu. Bilirkişi raporunda bu sorumluluğun bana dayatılması son derece haksız bir durum. Sorumluluğumun ve uzmanlığımın olmadığı tesiste heyelan senaryosu değerlendirmem mantıksızdır. Konteynerin yerinin belirlenmesinde dahilim yok, kimseye talimat vermedim. Konteynerlerin yerleştirilmesinde rolüm ya da sorumluluğum bulunmamaktadır" diye konuştu.
'ADALETİNİZE SIĞINIYORUM'
İfadesine hayatını kaybeden 9 işçiye Allah'tan rahmet, ailelerine de taziye dileklerinde bulunarak başlayan Ali Rıza Kandemir ise bilirkişi raporlarına göre asli kusurlu olduğu için tutuklu olduğunu ama asli kusurlu olup da tutuksuz yargılananların bulunduğunu hatırlatarak, "Neden ben tutukluyum da onlar tutuklu değil. Öncelikle tutukluluğumun kaldırılmasını talep ediyordum. Olay gününden 12 gün önce izinliydim. Benim o gün yasal olarak olay yerine gitmeme hakkım vardı ama gittim. Yığın liçiyle ilgili görevim yoktu. Anagold’da zincirin son halkası olduğum için kim beni suçlayabilir. Adaletinize sığınıyorum. Aleyhimde somut delil yok. Kazanın proje tasarımından ve uygulama hatalarından kaynaklı olduğu, son hazırlanan alanında uzman bilirkişiler tarafından bellidir. Yığın liçin tasarımlarında hiçbir alakam olmayan benim suçsuz olmam gerekiyor" dedi.
'GEREKLİ ÖNLEMLER ALINSAYDI BİRŞEY OLMAZDI'
Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) harici belgelerde imzasının olmadığı gibi yetkisinin de bulunmadığını vurgulayan Kandemir, şunları söyledi:
"2023 yaz ayında tatbikat yapıldı. Yığın liç görev alanım olmadığı için bu tatbikata bile katılmadım. Nasıl olur da görev tanımında olmayan, karar verme yetkimin olmadığı bir pozisyondan sorumlu oluyorum. Yığın liç görev ve sorumluluğumda değildir. Görevim jeoradar cihazıyla ilgili sahadan aldığım değerleri ilgililere göndermektir. Olay günü cihaz sinyal vermeseydi daha büyük facia yaşanacaktı. Olay günü yaklaşık 1,5 saat öncesinde radar cihazından aldığım kritik seviyesi üstündeki değerleri yetkililere sözlü ve yazılı olarak bildirdim. Gerekli önlemler alınsaydı bir şey olmazdı. Olay günü saha da gezerken çatlakların büyüdüğünü gördüğümde bazılarını uyardım. Jeoradar cihazı asıl heyelan alanına yönelik olmadığı için tespitte bulunamadı. Olması gereken iki radar cihazı olaydan sonra getirtildi. Olay yerine önceden cihazlar zamanında alınamadı. Olaydan sonra bazı cihazlar getirtildi. Mevcutta olan jeoradar cihazı yeterli değildi. Olay günü uyarı yapmasam sahada en az 50 kişi hayatını kaybedecekti. Tüm uyarılarım dikkate alınmasına rağmen suçlanıyorum. Tekrar ediyorum yığın liçiyle ilgili yasal sorumluluğum yoktur. Bu insanlar benim hatalarım yüzünden hayatını kaybetmedi. Jeoradar cihazları ve erken önlemler alınsaydı bu kişilerin hayatını kaybetmeyecekti. İki gün önce bu cihaz alınsaydı, cihazın lokasyonu iyi ayarlansaydı Sabırlı Deresi’ndeki değerler tespit edilebilirdi. Bu önlemler alınmadıysa bunun sorumlusu ben değilim. Ama günah keçisi gösterilen benim."
TUTUKLU SANIKLARIN İFADELERİ TAMAMLANDI
Erzincan’ın İliç ilçesinde altın madeninde 9 işçinin yaşamını yitirdiği heyelana ilişkin 5’i tutuklu 43 sanığın yargılandığı davanın ilk duruşmasının 2’nci gününde mahkeme heyeti, dördüncü sanık olarak şirketinin iş sağlığı güvenliği müdürü Selçuk Çiftlik’in ifadesini SEGBİS aracılığı ile aldı. Yaklaşık 10 yıldır şirkette farklı pozisyonlarında görev aldığını, yaşanılan olayda İş Sağlığı Güveliği (İSG) Müdürü olduğunu ifade eden Çiftlik, “Yaşanılan olayda İSG Müdürü olduğum birimle ilgili tüm gereklilikler eksiksiz tamamlanmıştır. Yığın liç ile ilgili tamamen uzmanlık gerektiren birimde İSG'nin görevi yoktur. İSG ekibi risk değerlendirilmesinde, iş sağlığının gerekliliği konusunda katkı sağlamış, liçle ilgili uzmanlık gerektiren konuda katkı sunmamıştır. Toprak kaymasının yaşandığı liç yapısı gerekliliği ciddi mühendislik gerektiren ve sonrasındaki aşamalarda uzmanlık gerektiren bir yapıdır” diye konuştu.
Olay günü Tetikleyici Eylem Planı (TARP) dokümanı gereği ekipler tarafından görevin yerine getirilerek, yaklaşık 40 kişinin alandan uzaklaştırıldığını sözlerine ekleyen Çiftçi şunları söyledi:
“Yetkili jeoteknik ekibi tarafından TARP dokümanı uyarınca kırmızı alarm ilan edilmemesi, çatlakların çimento ile kapatılması kararı verilmesi ve olaydan sadece bir saat önce çalışmaların durdurulması talimatı verilmesi sebebiyle olayın boyutu öngörülememiş olabilir. Ayrıca TARP dokümanında güvenlik birimine verilen sorumluluğun bilirkişi tarafından yanlış yorumlanarak İSG departmanına atfedildiğini düşünmekteyim. Burada üst amire bilgi vermekten sorumlu departman, güvenlik departman müdürüdür. Teknik çalışma ürünü olan TARP dokümanlarının oluşturulmasında, İSG ekibinin bir katılımı ve tasarrufu bulunmamakta olup, söz konusu doküman konusunda uzman operasyon ekipleri tarafından hazırlanmaktadır. Dolayısıyla benim ve İSG biriminin bu derece ileri düzey mühendislik bilgisi gerektiren her bir operasyonun teknik değerlendirmesini yapması beklenemez. İSG biriminin temel görevi genel iş sağlığı ve güvenliği prensipleri doğrultusunda kanunun belirlediği şekliyle rehberlik ve danışmanlık sağlamak, İSG biriminin operasyonel mühendislik analizleri konusunda alanında yetkin ekiplerin çalışmasına doğrudan müdahil olması söz konusu değil.”
‘İHMAL OLDUĞU İÇİN 9 KİŞİ ÖLMÜŞTÜR’
Duruşmada son tutuklu sanık olarak SEGBİS aracılığı ile INR firmasının proje koordinatörü sanık Ömer Ardıç dinlendi. Ardıç, yaklaşık 30 yıllık inşaat mühendisi olduğunu, yurt içi ve yurt dışında eğitimlere katılarak bilgi ve birikim sahibi olduğunu ifade ederek, “Bilirkişi raporu bilimsellikten ve hukuktan uzak. 276 sayfalık raporda INR firması bir yerde geçiyor. Sonuç kısmına baktığımızda bizi kusurlu bulmuş. Proje koordinatörlüğü unvanımdan dolayı bütün projeleri ben yapıyormuşum, denetlenmesi ve onaylanmasını ben yapıyormuşum gibi beni asli kusurlu buldular. Kazadan dolayı ölümler ile tasarım arasında bir illiyet bağı yoktur. Buraların statik hesaplarını yapmak ve denetlemek sorumluluk alanımızda yoktur. Deprem gibi aniden olmamış, ‘ben geliyorum’ demiştir. Çatlaklar alarm seviyesini geçmiş. Bu durum fark edilip 9 kişi kurtarılabilirdi. İhmal olduğu için 9 kişi ölmüştür. Saat farkı olduğu deniliyor ama bizim şirketimizi kimse aramadı. 43 gün önce çatlak fark edilmiş, bırakın ölümü, kazanın bile önüne geçilecek bir zaman vardı. Anagold zamanında aksiyon almış olsaydı böyle olmazdı” dedi.
SABAH DEVAM EDECEK
Mahkeme heyeti, 5 tutuklunun ifadesini duruşmanın ikinci günü gece yarısına doğru tamamladı. Duruşma, bugün sabah 09.30’da kaldığı yerden devam edecek.