Pandemiyle girişimciliği kariyer olarak görenlerin sayısı yüzde 17 düştü

Pandemi sonrası gençlerin girişimci olma istekleri azalırken, kadınların arttı

Gül KABA-Hami YEŞİLYURT/İSTANBUL, (DHA) - Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Karadeniz'in öncülüğünde girişimcilik faaliyetini ölçmek ve izlemek için uluslararası araştırma projesi olan Küresel Girişimcilik Monitörü (GEM) Türkiye raporunu hazırladı. Türkiye genelinde 2 bin 400 kişiyle yapılan çalışmada girişimcilik tutumları, algıları, faaliyetleri, girişimci olma motivasyonları, girişimcilerin demografik yapısı pandemi öncesi ve sonrasında nasıl değişikler gösterdiği 2018 ve 2021 yılları karşılaştırarak analiz edildi. Buna göre pandemi sonrası, girişimciliği kariyer olarak görenlerin oranı yüzde 17 düşerek 66,8'e geriledi.

Küresel Girişimcilik Monitörü (GEM), 1997 yılında Babson College (ABD) ve London Business School'un (İngiltere) önde gelen akademisyenleri tarafından başlatıldı. 10 ülkenin katılımıyla başlayan projenin ilk araştırma sonuçları 1999 yılında yayımlandı. 2021 yılına gelindiğinde farklı ekonomik kalkınma düzeylerine sahip 50 ekonomiden 150 binden fazla yetişkin GEM anketine katıldı. Araştırma kapsamına giren ülkeler, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 45'ini ve dünya GSYH'sının yaklaşık yüzde 68'ını kapsıyor.

Türkiye'de 2 bin 400 kişinin katıldığı Yetişkin Nüfus Anketi (APS) analizine dayalı olarak, girişimcilik tutumları, algıları, faaliyetleri, girişimci olma motivasyonları, girişimcilerin demografik yapısı pandemi öncesi ve sonrasında nasıl değişikler gösterdiği 2018 ve 2021 yılları karşılaştırarak analiz edildi.

Ayrıca Türkiye, 2021-22 GEM projesine katılan OECD ülkeleri, BRICS ülkeleri ve bütün GEM ülkeleriyle karşılaştırıldı. Ek olarak, Türkiye'deki girişimcilik ekosisteminin alt yapısını belirleyen, 11 kilit alanda girişimcilik konusunda uzman olan kişilerin görüşleriyle yapılan Ulusal Uzman Anketi'nin (NES) verilerine dayanarak değerlendirildi. Türkiye'nin girişimcilik ekosistemi diğer katılımcı GEM ülkeleri ile karşılaştırıldı. Türkiye'nin ilerlemesini anlamak için pandemi öncesi ve sonrası değişimler incelendi.

18-64 YAŞ ARASI 2 BİN 400 KİŞİYLE GÖRÜŞÜLDÜ

Araştırmanın sonuçlarını değerlendiren Yeditepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. E. Esra Karadeniz, "Yaptığımız çalışmada kişilerin girişimcilik konusunda bilgi ve becerilerine, etrafındaki fırsatları görüp göremediğine, risk alıp alamadıklarına baktık. Bu algıların hepsini bir araya getirdiğimizde Türkiye'de 18-64 yaş arasındaki kişilerin girişimcilik konusunda kendilerine güvenleri olduğunu, risk alabildiklerini görüyoruz. Ama maalesef fırsatları görme konusunda yetersiz kaldıklarını gözlemledik. Özellikle pandemi sonrasında fırsatları görme noktasında düşüş var. Bunda ekonomideki gelişmelerin etkisi olduğunu düşünüyoruz" dedi.

GİRİŞİMCİLİK KONUSUNDA ÖNERİLERDE BULUNULUYOR

Çalışmanın ülkelerin girişimcilik potansiyelini bulmak için yapıldığını aktaran Prof. Dr. Karadeniz, "Küresel Girişimcilik Monitörü (GEM) uluslararası bir proje, dünyanın en kapsamlı girişimcilik projesi olarak kabul ediliyor. Projeye şimdiye kadar 120 ülke katıldı. GEM'e katılan her ülke iki türlü veri topluyor. Biz 2 bin 400 kişiyle bir anket çalışması yaptık. Bu anket çalışması Türkiye'yi temsil ediyor. İkincisi ise girişimcilik konusunda uzman olan 36 kişiyle görüştük. Türkiye genelinde yaptığımız çalışma kapsamında hem kırsalda hem de kentlerde yaşayan insanlarla iletişime geçildi. Çalışma ülkelerin girişimcilik potansiyelini bulmak, çeşitli indekslerini hesaplamak, ülkelerin indekslerini karşılaştırarak farklılıkları tespit etmek için yapılıyor. Tabi sonunda da girişimcilik konusunda önerilerde bulunmak hedefleniyor" diye konuştu.

GİRİŞİMCİLİK EKONOMİNİN BÜYÜME MOTORU OLARAK GÖRÜLÜYOR

Gençlerin risk almaktan korktuğunu söyleyen Prof. Dr. Karadeniz, "Ekonomik büyümenin motoru olarak girişimciliği görüyoruz o nedenle bu mesele çok önemli. Pandemi öncesinde her 100 kişiden 80'i girişimciliği kariyer seçeneği olarak görüyordu. Maalesef pandemi sonrası bu oran yüzde 17 düşerek yüzde 66.8'e geriledi. Pandemi döneminde birçok şirket kapandı, talep düştü. Bu süreçte makroekonomik göstergelerde sapmalar oldu. Bu da insanların gözünü korkuttu. Genç nüfusumuz fazla ancak pandemiden sonra iki önemli değişiklik var. Birincisi Türkiye'de gençler arasında girişimci olma oranı düştü. Orta ve yüksek yaş gurubunda ise girişimci olanların sayısı arttı. Gençler pandemi öncesine göre daha temkinli ve girişimciliği kariyer seçeneği olarak görmeyenlerin sayısı arttı. Daha kurumsal şirketlerde çalışıp, az risk alarak başkalarına çalışmayı tercih ediyorlar" ifadelerini kullandı.

KADIN GİRİŞİMCİ SAYISI ARTTI

Prof. Dr. Karadeniz, "Araştırmada elde ettiğimiz en güzel bulgu, kadın girişimci oranlarının pandemiden sonra artmasıdır. Pandemi öncesinde girişimci her 2,5 erkeğin karşısında bir kadın girişimci vardı. Pandemi sonrasında bu oran 2'ye düştü. Ancak Türkiye'yi diğer ülkelerle karşılaştırdığımızda ise girişimci kadın oranlarımız düşük. Kadınlar girişimci olmak istemiyor. Erkeklere göre kendilerine daha az güveniyorlar, risk almaktan çekiniyorlar. Fırsatları görme konusunda da daha karamsarlar" dedi.

TÜRKİYE'DE DÜŞÜK VE ORTA DÜŞÜK SEVİYEDEKİ TEKNOLOJİLERİ KULLANAN GİRİŞİMCİLİK FAALİYETİ YAPIYORUZ

Girişimcilik endeksi açısından Türkiye'nin, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkeleri arasında ikinci sırada yer aldığını belirten Prof. Dr. Karadeniz, "Ortalama girişimcilik endeksimiz yüzde 16. Endeksimiz güzel fakat girişimci olma nedenimiz genelde ihtiyaçtan dolayı oluyor. Var olan aile işletmesini sürdürmek isteyen girişimci sayımız çok fazla. Biz ihtiyaçtan dolayı girişimci olanların sayısını azaltıp fırsatları görmek için girişimci olanların sayısını artırmalıyız. Türkiye'de düşük ve orta düşük seviyedeki teknolojileri kullanan girişimcilik faaliyeti yapıyoruz. Bunu değiştirmemiz lazım. Özellikle teknolojik gelişmeler, verimliliğin artırılması açısından çok önemli. Türkiye’nin girişimcilik potansiyeli çok yüksek ve bu potansiyelin gerçeğe dönüştürülmesi için teknolojiye, girişimcilik eğitimine çok önem verilmelidir" diye konuştu.