Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Sandıkçı: İnternet oyunları çocuğu daha sinirli, kaygılı hale getirebilir

Uzman doktordan ailelere 'internet oyunları' uyarısı

Adana Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Suçları bürosu, çocuk istismarına sebebiyet verebilecek içerikler barındırdığı tespit edilen Roblox'un yasaklanmasına karar verilmesini talep etmişti. Bilgi İletişim ve Teknoloji Kurumu (BTK), 7 Ağustos Çarşamba günü Roblox oyununa erişim engeli getirildiğini açıklamıştı.

Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üsküdar Otizm Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı ise konuyla ilgili “Roblox oyunu içerik ve süreç olarak hiçbir erişim engeli, kısıtlama olmadan devam ederse tehlike arz edebilir. Özellikle hassas çocuklar için daha kaygılı, sosyal ilişkilerde zorlanan, daha dürtüsel ve dikkat sorunları yaşayan sonuçlar doğurabilir" diye konuştu.

BASİTLİĞİ DAHA KOLAY İLGİ ÇEKİYOR

Dr. Tuncay Sandıkçı, “Oyun dediğimiz zaman bedensel olarak çocukların bir arada olduğu, duyularına hitap eden, sosyal becerilerinin geliştiği, akıl yürütme becerilerini kullandıkları, duygusal gelişimin önemli bir parçasını düşünüyoruz. Ama sanal oyunlarda tam oyun olup olmadığı biraz tartışılabilir. Yani tırnak içinde oyun demek belki daha uygun olabilir. Sanal oyunlarda bu anlamda klasik oyunların etkisini gözlemleyemiyoruz. Bu anlamda geliştirici olmayabiliyorlar. Tabii buradan onların tamamen kötü olduğu ya da oynanmaması gerektiğini çıkaramayız. Roblox oyunu çocuklarda çok sık oynanan bir oyun. Yani biz de kliniğe her gelen çocuğa 'bugün mesela bu oyunu oynuyor musunuz?' diye sorsak muhtemelen ya oynamıştır ya da yakın zamanda bırakmıştır. Daha pikseli düşük daha mekanik ve daha görüntü kalitesi zayıf bir oyun. Yani daha basitçe bir oyun. Bu basitliğinden dolayı muhtemelen çocukların ilgisini daha da kolay çekebiliyor, cezbedebiliyor. Ama hangi yaşta oynandığı, nasıl oynandığı, ne kadar oynandığı ile alakalı problemler mevcut. Eğer belli bir yaşın üzerinde olan bir oyun daha küçük yaşlarda oynanıyorsa yine belli süreler aşılıyorsa çocuk bir süre sonra artık kontrolü kaybediyormuş gibi hissediyorsa ya da artık oynadığı vakit ona hiç yeterli gelmiyorsa bu çocuklar için artık bir tür problemli oyun oynama durumunun geliştiğini gösterir" ifadelerini kullandı.

OYUN SÜRESİ YAŞ ARALIĞINA GÖRE BELİRLENMELİ

Oyunda öncelikle ailelerin internet kullanımıyla ya da internette oyun oynamayla alakalı genel bir bilgi sahibi olmaları önemli olduğunu belirten Dr. Sandıkçı, “Onların edindikleri bilgileri de çocuklara uygun bir biçimde aktarmaları son derece mühim. Çok keskin, yasaklayıcı veya tamamen ortadan kaldırıcı bir tutumdan ziyade belli kuralları öğretmek yine yerinde olur. Öncelikle çocuklara internetin de bir dünya olduğunu, o dünyanın kurallarıyla aslında yaşadığımız dünyanın kurallarının benzerlik gösterdiğini, orada da onlar oynayarak kendilerini bir şekilde hayatta tuttuklarını ifade etmek gerekir. Belli kurallar çerçevesinde oynamalarına müsaade etmek gerekir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) '2 yaşına kadar hiçbir çocuğun ekran kullanmasına izin vermeyin' diye uyarıyor. 2-5 yaş arasında bir saate kadar ekran kullanım süresine izin verilebiliyor. 5-9 yaş arası 1-1.30 saate kadar çıkarılabiliyor. 9-12 yaş arasıyla 1.30-2 saat arası 12 yaşından sonrası biraz daha bu süre uzayabiliyor. Öncelikle bu süreye dikkat etmekte fayda var. Bu süre aşıldığında çocuklar kendini tamamen buraya kaptırdıklarında dikkat fonksiyonları duygusal zorluklar olabilir. Aşırı kilo alımı, yemek yeme, uyku sorunları kendini gösterebiliyor" dedi.

UYGUNSUZ MATERYALLER RUHSAL ZORLANMALARA YOL AÇABİLİR

Dr. Sandıkçı, “Roblox oyununda süreler aşılıyorsa, bir süre sonra çocuk artık kontrolünü kaybetmiş gibiyse oynadığı oyun miktarı onu artık yetmemeye başlıyorsa, oyun içerisinde kontrolsüz alanlara geçiş yapılıyorsa ki çevrim içi oyunlarda, özellikle etkileşimin olduğu, yazışmaların, konuşmaların olduğu oyunlarda bir arka taraf vardır. Buna daha derin internet belki denebilir. Bunlarla karşılaşıyorsa birçok açıdan çocuk bundan etkilenebilir. Söz gelimi daha sinirli, kaygılı bir çocuk olabilir. Uyku sorunları yaşayabilir. Uygunsuz materyallerle karşılaştığında bu onun dünyasında fazla gelebilir ve ruhsal zorlanmalara da yol açabilir. Bu tür oyunlarda başlıca uygunsuz materyaller cinsel materyaller oluyor. Çocuklar yaşına uygun olmayan şeylerle çok sık karşılaşabiliyor. Tabii bir yandan merak ediyorlar. Bir yandan da bundan uzak durmak onları kaygılandırabiliyor. Yanlış bir şeyler oluyor diye sezebiliyor. Bunları paylaşmak zor olabiliyor. Çocuklar bazen oyunlarda güncel siber zorbalıkla da karşılaşabiliyor. Yani oyunda yeteri kadar başarılı olamamasıyla, karakterinin güzel olmamasıyla ya da bir şeyleri tam olarak becerememesiyle alakalı online platformdaki diğer çocuklar diğer çocuğun üzerine gidebiliyor. Fail olabiliyor. Yani zorbanın kendisi olabiliyor. Daha zayıf gördükleri çocuklara tırnak içinde yine saldırabiliyorlar. Bu da ayrıca başka bir ruh sağlığı sonra olarak karşımıza çıkıyor" diye konuştu.

AİLELER ÇOCUKLARINA ENGELİN GEREKÇESİNİ NET BİR DİLLE ANLATSIN

Erişim engeline bazı çocukların ve ailelerin çok tepkili olduğunu söyleyen Dr. Sandıkçı, “ Bir engel var, karar alındı. Aileler çocuklarına bu kararın gerekçelerini çok basit ve net bir dille anlatabilir. Onların anlayabileceği bir konuda onlarla paylaşabilir. Neyin sakıncalı olduğu neyin olmadığına dair bilgiler verebilir. Başka alternatiflerle, ruhsal ihtiyaçları internet ya da oyun üzerinden karşılamayarak vakit geçirildiklerinde bu engelin çok büyük yaralar açmayacağını düşünüyorum. Eğer oyun bütün açıklığıyla yani hiçbir kısıtlama ve kademelendirme getirmeden devam ederse çocuklar buna kendini daha fazla kaptırabilir. Bu ebeveynlerin çok farkında olmadan ilerleyen bir süreç de olabilir. Ya da o etkileşim içerisindeki her insanın etkileşim ihtiyacı vardır. Diğer materyallerle, özellikle uygunsuz cinsel içeriklerle karşılaşıp yine yaşlarına uygun olmayan tepkiler verebilirler. Tabii burada çocukların gelişimi için olumsuz bir sonuç olur. Birtakım sağlık sorunları ruh sağlık problemleri ortaya çıkabilir" ifadelerini kullandı.