TBMM Başkanı Kurtulmuş: Yeni bir Birleşmiş Milletler'e ihtiyacımız var

TBMM Başkanı Kurtulmuş, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de 'Asya'da Sürdürülebilir Kalkınma için Bölgesel İşbirliğinin Teşvik Edilmesi' temasıyla Azerbaycan Milli Meclisi'nin ev sahipliğinde düzenlenen Asya Parlamenter Asamblesi (APA) 14'üncü Genel Kurulu'nda konuştu. Kurtulmuş, toplantıda ortaya konulacak fikirlerin, yapılacak müzakerelerin Asya ülkeleri arasında dayanışma ve iş birliğini sağlayacak önemli sonuçlar doğurması temennisinde bulunarak, dünyanın zor bir dönemden geçtiğini, bu çerçevede tarihsel olarak Asya'da da önemli tarihi fırsat penceresinin açıldığını söyledi.

'APA, ASYA'NIN YÜKSELİŞİNE KATKI SAĞLAYACAK'

Asya'nın yeniden yükselişe geçtiği bir dönemi yaşadığını kaydeden Kurtulmuş, "APA'nın, yükselişe geçen Asya'da yeni fırsatların yakalanması, güven ve istikrar içerisinde iş birliklerinin ve ortak çalışma zemininin temin edilmesi bakımından fevkalade değerli bir platform olduğunun altını çizmek isterim. Bu anlamda APA, aslında Asya'nın yükselişine katkı sağlayacak, Asya'da ortaya çıkabilecek iş birliği ve barış imkanları üzerinden, küresel barışı sağlamaya katkı sunacak fevkalade önemli, çok taraflı bir parlamenter asambledir. Bu çerçevede parlamenter diplomasinin bütün imkanlarından istifade ederek, bu hedefe ulaşmak; APA'nın ortak amaçlarından birisi olmalıdır" diye konuştu.

Türkiye'nin 2019'dan bu yana 'yeniden Asya' yaklaşımını sürdürdüğünü belirten Kurtulmuş, gelişmekte olan, büyük fırsatları ve riskleri aynı zamanda bünyesinde taşıyan Asya'yla ilişkilere önem verdiklerini vurguladı. Kurtulmuş, APA'nın 14'üncü Genel Kurulu'nda, 'APA Dönem Başkanlığı'nı Azerbaycan'ın devralacağını anımsatarak, "Büyük bir vukufiyetle bu görevi yürütecek olan Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı değerli dostum Sahibe Gafarova Hanımefendinin aldığı bayrağı, çok daha yukarıya taşıyarak ülkelerimiz arasında, parlamentolarımız arasında ve parlamenterlerimiz arasında iş birliğini de artıracak çalışmaları gerçekleştireceğine eminim. Hep birlikte kendisine destek olarak, bu faaliyetlerin daha ileriye götürülmesi için yardımcı olacağız ve önümüzdeki dönemde Asya ülkelerinin iş birliği ve dayanışmasını en yüksek noktalara kadar çıkaracağız" dedi. Bu dönemde Asya'nın önemli birçok yerinde çatışma alanlarının bulunduğunu, bu çatışma alanları üzerinden hem bölgesel çatışmaların hem de küresel rekabetlerin ve düşmanlıkların fitilinin ateşlenmesinin müsait olduğunu söyleyen Kurtulmuş, "Bu çerçevede bizim üzerimize düşen şey, güven ve istikrar gibi iki kilit sözcük üzerinden dış politikamızı, uluslararası ilişkilerimizi inşa edebilmektir" diye konuştu.

'TÜRKİYE HAYATİ BİR ROL OYNAMIŞTIR'

Kurtulmuş, Türkiye'nin de içinde bulunduğu coğrafyada yaşanan Rusya-Ukrayna savaşı ile İsrail'in Gazze başta olmak üzere Filistin topraklarına yönelik saldırılarına da dikkat çekti. Rusya-Ukrayna savaşının, sadece iki ülke arasında olmadığını, Rusya ile topyekun Batı arasında bir savaş olma niteliği taşıdığını belirten Kurtulmuş, şöyle konuştu: "Eğer Rusya ve Ukrayna krizi çözüme kavuşturulamazsa, bunun bir küresel çatışmanın da fitilini ateşleyeceği aşikardır. Türkiye olarak başından itibaren Rusya-Ukrayna krizinde hem Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü sonuna kadar savunduk hem de bir an evvel her iki tarafın kabul edebileceği adil ve kalıcı bir barışın temin edilmesi için üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirdik, yerine getirmeye devam ediyoruz. Esir takasının gerçekleştirilmesi ve Karadeniz'de tahıl koridoruyla dünya gıda piyasalarında olağanüstü fiyat artışlarının önlenmesinde, Türkiye hayati bir rol oynamıştır. Bu çerçevede Rusya-Ukrayna savaşının en kısa sürede kalıcı ve adil bir barış yoluyla çözülmesi insanlığın hayrınadır."

'DÜNYA SİYASETİ İÇİN YENİ BİR DÖNEM BAŞLADI'

Kurtulmuş, İsrail'in Gazze'ye yönelik saldırılarının ise söylenildiği gibi 7 Ekim'de başlamadığını, 1948'den, 1967'den itibaren bu meselenin içten içe yandığı, büyütüldüğü bir sürecin yaşandığını söyledi. Filistinlilerin köylerinden, kentlerinden uzaklaştırılarak buralara işgalci Yahudilerin yerleştirildiğini, bir kısmının hayattan koparıldığını kaydeden Kurtulmuş, en son Gazze'de devam eden bu büyük insanlık suçunun maalesef insanlık tarihinin en ağır imtihanlarından birisi olduğunu söyledi. Kurtulmuş, "APA başta olmak üzere bütün uluslararası kuruluşların bu insanlık dramına sessiz kalmamasını temenni ediyoruz" dedi.

Lahey'de Güney Afrika tarafından İsrail'e açılan davaya da işaret eden Kurtulmuş, şunları söyledi:

"Lahey Uluslararası Adalet Divanı'nda başlayan mahkeme safahatıyla yeni bir dönem başlamıştır. Aslında açık söyleyeyim. Dünya siyaseti için de yeni bir dönem başlamıştır. Bu dönemle birlikte dünyada hak, adalet, insaf ve vicdan arayışı içerisinde olan insanların artık yeni bir yol arayışı içerisinde olduğu aşikardır. Hükümetlerin bir kısmı, Gazze'de işlenen soykırıma varan büyük katliama sessiz kalsa da dünya halkları sessiz kalmamış; Washington'dan Londra'ya, Paris'ten Brüksel'e kadar birçok başkentte milyonlarca insan sokağa dökülmüştür. Artık insanlık, bu canavarın durdurulmasını, insanlık suçlarını bilerek, isteyerek işleyen bu mekanizmanın durdurulmasını talep etmektedir. Bunun için her türlü fırsatı ortaya koymak ve Gazze'de yaşanan bu büyük insanlık suçunu önlemek mecburiyetindeyiz."

İSRAİL'İN REFAH'A SALDIRI PLANI

Birleşmiş Milletler'in mültecilere yardım kuruluşları başta olmak üzere birçok kuruluşun, Netanyahu çetesini destekleyen ülkeler ve güçler tarafından engellendiğini söyleyen Kurtulmuş, şu anda çok daha tehlikeli bir noktaya bu sürecin geldiğini belirtti. Kurtulmuş, şöyle dedi: "İsrail'in başbakanı şu anda Refah Kapısı'na sıkıştırılmış olan yaklaşık 1,5 milyona yakın Filistinlinin üzerine orada da bombalar atıyor ve dünyaya meydan okuyarak diyor ki, 'Bunları oradan da silip atacağız.' Böylece yeni bir insanlık suçunu işlemeye devam edeceğini, dünyanın gözünün içine baka baka ifade ediyor. Buna karşın insanlığın ortak vicdanı harekete geçmiştir ama sonuç almak için çok daha güçlü mücadele etmemiz lazımdır. Bu Uluslararası Adalet Divanı'ndaki ara kararla birlikte ortaya çıkan durum, yeni bir fırsattır. Ümit ederiz ki arkasından uluslararası savaş suçları mahkemesindeki yargılamanın başlaması ile insanlık bu ayıptan hiç olmazsa bir miktar kurtulabilecektir."

YENİ BİR KÜRESEL BARIŞ MEKANİZMASI ÇAĞRISI

Yeni bir uluslararası yapının kurulması gerektiğini belirten Kurtulmuş, "Önümüzdeki dönemde hep beraber çalışarak inşa etmemiz gereken yeni bir alan; yeryüzünde adaleti, barışı, insanlığı, ülkelerin eşit egemenliğini, halkların arasında hiçbir ayrımcılık gözetmeksizin bütün insanlığı eşit gören yeni bir anlayışı inşa etmek zorundayız. Açıkçası, yeni bir Birleşmiş Milletler'e, yeni bir küresel barış mekanizmasına ve dünyayı yeniden insanların eşitliği prensibi içerisinde, barış çerçevesinde bir araya getirebilecek uluslararası bir anlayışa ihtiyacımız var" dedi.

APA DÖNEM BAŞKANLIĞINI DEVRETTİ

TBMM Başkanı Kurtulmuş, konuşmasının ardından Türkiye'nin 2017'den bu yana üstlendiği APA Dönem Başkanlığı'nı Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı Sahibe Gafarova'ya devretti. Programda, katılımcı ülkelerin meclis ve heyet başkanları, Asya Parlamenter Asamblesi Türk Grubu Başkanı AK Parti Şanlıurfa Milletvekili Abdulkadir Emin Önen, Türkiye-Azerbaycan Dostluk Grubu Başkanı AK Parti İstanbul Milletvekili Şamil Ayrım, AK Parti Aydın Milletvekili Ömer Özmen, CHP Giresun Milletvekili Elvan Işık Gezmiş, CHP Kırklareli Milletvekili Vecdi Gündoğdu, MHP Samsun Milletvekili İlyas Topsakal, İYİ Parti Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu, DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Osman Cengiz Çandar ve Saadet Partisi İzmir Milletvekili Mustafa Bilici, Türkiye'nin Bakü Büyükelçisi Cahit Bağcı da yer aldı.

'AZERBAYCAN MİLLİ MECLİSİ LAYIKIYLA YÜRÜTECEK'

TBMM Başkanı Kurtulmuş, APA 14'üncü Genel Kurulu'ndaki konuşmasının ardından gazetecilere açıklama yaptı. Kurtulmuş, Türkiye'nin APA'ya uzun yıllar başkanlık yaptığını belirterek, "En son Antalya'daki toplantıdan sonra buradaki 14'üncü Genel Kurul'da Azerbaycan, Türkiye'den APA Dönem Başkanlığı'nı devraldı. Bu vesileyle değerli dostum Sahibe Gafarova'ya başarılar diliyorum. Azerbaycan Milli Meclisi, APA Dönem Başkanlığı'nı layıkıyla yürütecek. Hiç şüphem yok ki buradaki ortak hedeflerde çalışmayı daha ileriye taşıyacaktır. Sayın Sahibe Hanım'ın şahsında APA çalışmaları dolayısıyla ve genel olarak Azerbaycan Milli Meclisi'ne başarılar diliyorum" dedi.

Kurtulmuş, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Türkiye ziyareti ile karşılıklı ziyaretler ve ikili ilişkilere ilişkin, "Türkiye-Azerbaycan arasındaki ilişkiler merhum Haydar Aliyev'in söylediği gibi 'Tek millet, iki devlet' anlayışıyla devam ediyor. Çok şükür her iki ülkenin cumhurbaşkanları, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ve Sayın İlham Aliyev'in liderliğinde her alanda mükemmel ilişkiler sürdürülüyor. Bunu ikili ilişkilerin ötesinde iki kardeş ülkenin, iki devletli tek bir milletin ortak çabası olarak görmek lazım. Bu ilişkiler geliştikçe hem her iki ülke halkının refahı artacaktır hem de bölgesel güven ve istikrara Türkiye'nin, Azerbaycan'ın müşterek çabaları büyük katkı sağlayacaktır. Bu vesileyle bir kere daha Azerbaycan'da tekrar Cumhurbaşkanı seçilen İlham Aliyev'e tebriklerimizi ifade ediyorum. TBMM adına ve Türk halkı adına yeni dönemde de üstün başarılar diliyorum. Azerbaycan'ın özellikle 44 gün süren Karabağ Azatlık Savaşı'ndan büyük bir başarıyla çıkan Aliyev'in, bu Cumhurbaşkanlığı seçiminden de üstün bir başarıyla çıkmış olması hem Azerbaycan halkı için hem de Türk halkı için sevinç vericidir" diye konuştu.

'İSRAİL'İN YALNIZLAŞMASINI TEMİN ETMEMİZ LAZIM'

Filistin'deki insani duruma yönelik atılan adımlara ilişkin bir soruya yanıt veren Kurtulmuş, modern zamanlarda görülen en büyük katliama şahit olunduğunu söyledi. İsrail'in saldırganlığı dolayısıyla şu anda Refah'ta sıkıştırılan Filistinli mültecilerden bir kısmının öldürüldüğünü ifade eden Kurtulmuş, şunları kaydetti:

"Şu anda Gazze Şeridi'nde dar bir alana sıkıştırılan yüz binlerce insan, açlıkla imtihan olmaktadır. İnsanlar artık hayatta kalabilmek için bulabildikleri ne varsa yemek mecburiyetindedir. Dolayısıyla burada açık bir katliam, hatta katliam sınırlarının çok daha ötesinde, neredeyse bir soykırım boyutlarına varmış olan ağır insanlık suçlarına şahit oluyoruz. Daha üzüntü verici olan; İsrail hükümeti, Netanyahu ve çetesi bu suçları işlerken bütün dünya da bunu seyretmektedir. Halkların ortaya koymuş olduğu tepkiler gerçekten ümit vericidir; ama sonuç itibarıyla bu katliamların önlenmesi gerekir. Bunun için de bütün uluslararası mekanizmaların devreye girmesi şarttır. İşte burada APA'da konuşan her bir delegasyon başkanının açık bir şekilde İsrail'i kınaması, İsrail'in bu saldırganlığına karşı bir tavır alması da zaten İsrail'in nasıl yalnızlaştığını gösteren işaretlerden birisidir. Burada yapmamız gereken her platformda İsrail'in yalnızlaşmasını temin etmemiz lazım. Vicdan ve akıl sahibi halklar arasındaki dayanışmayı arttırmak ve 'insanlık cephesi' adını verebileceğimiz; mazlumdan, haktan, insaftan yana olan bütün kitlelerin bir araya gelerek bu mücadeleye destek vermesini temin etmektir. Sonunda artık dünya anlamıştır ki İsrail öyle kınamakla, sözle durdurulabilecek bir ülke değildir. İsrail, bu anlamda uluslararası hukuk bakımından 'istisna devlet' tanımı içerisinde görülmelidir. Uluslararası herhangi bir kaideyi tanımayan ve bundan kendisinin uzak olduğunu ilan eden, uluslararası hukuka aykırı hareket eden bir hükümet haline gelmiştir; İsrail'deki hükümet. Bunun bir an evvel durdurulması için uluslararası camianın harekete geçmesi lazım. Bakü'den bir kere daha uyarmak istiyorum. Netanyahu'nun son günlerde verdiği demeçlere bakarsanız söylediği şey şudur; 'Ramazan gelmeden evvel, Gazze Şeridi'ne sıkıştırdığım bu insanların tamamını oradan sürüp, atacağım. Bunlara karşı büyük bir suç işlemeye devam edeceğim.' Bu, açıkçası şudur; Netanyahu ve hükümeti, maalesef sonu belli olmayan bir yola girmek üzeredir. Bir an evvel bu mekanizmanın durdurulması gerekiyor. Bunun için de uluslararası camianın üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi lazım."

Kurtulmuş, daha sonra Azerbaycan Milli Meclisi Başkanı Gafarova'nın APA 14'üncü Genel Kurulu dolayısıyla katılımcı ülkelerin meclis ve heyet başkanları onuruna verdiği öğle yemeğine katıldı.