Sahipsiz hayvan yasası teklifinin komisyon görüşmesinde milletvekillerinin konuşmasına sınırlama

TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu'nda, ilk 7 maddesi kabul edilen, 'Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni görüşmelerine 3'üncü gün devam edildi. Yaklaşık 40 dakikalık bir gecikmeyle başlayan toplantının açılışında konuşan Komisyon Başkanı AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Vahit Kirişci, "Dünkü görüşmelerimiz kanun teklifinin 7'nci maddesinin kabul edilmesiyle birlikte saat 03.46'da sona ermiştir. Dün komisyonumuzun çok değerli temsilcileriyle yaptığımız bir değerlendirme oldu. O değerlendirme çerçevesinde de daha sağlıklı bir çalışmayı gerçekleştirebilmek için bir önerge verilmesi hususu gündeme geldi. Ve o önerge şu anda başkanlığınıza ulaşmış bulunmaktadır" ifadelerini kullandı. Kirişçi'nin açıklamalarının ardından AK Parti grubunun sunduğu önerge okutuldu. Önergeye göre, 'Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin, maddelerin üzerindeki görüşmelerde komisyon üyelerinin 4 dakika, komisyon üyesi olmayan milletvekillerin 3 dakika süreyle sınırlandırılması, komisyon üyesi olmayıp komisyonda temsil edilen her siyasi parti grubu için en fazla 2'şer milletvekiline söz verilmesi hususunu arz ederiz' denildi.

ÖNERGE KABUL EDİLDİ

CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, komisyonda ülkenin tamamını kapsamış bir tasarının görüşüldüğünü söyleyerek, önergenin geri çekilmesini ve komisyonun aynı şekilde yönetilmeye devam edilmesi gerektiğini belirtti. DEM Parti Mersin Milletvekili Perihan Koca da "Sizi Meclisin itibarına, yasa yapma faaliyetine saygı duymaya davet ediyoruz. Hem alelacele Meclisi ablukaya alarak, halktan bu komisyon toplantısının verilerini, konuşmalarını gizleyerek bir süreç işletmeye çalışıyoruz. Bunun adı darbedir. Gerçekten TBMM'ye, AKP-MHP eliyle şu anda bir darbe yapılıyor. Biz milletvekilleri olarak burada asli görevimiz olan söz kullanma hakkımızdan vazgeçmiyoruz. Çünkü halkın talepleri var" dedi.

Komisyon Başkanı Vahit Kirişci, muhalefet sıralarından gelen tepkilere rağmen önergeyi oylamaya sundu. Önerge, AK Parti ve MHP milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. Kabul edilen önergeyle birlikte komisyon üyesi milletvekillerinin konuşma süresi 4, komisyon üyesi olmayan vekillerin konuşma süresi 3 dakika ile sınırlandırıldı. Komisyon Başkanı Vahit Kirişci, önerge ile birlikte komisyonun daha sağlıklı bir çalışma gerçekleştirileceğini belirterek 8'nci maddeyi okuttu. Komisyon toplantısı muhalefet milletvekillerinin 8'inci madde üzerindeki açıklamalarıyla devam ediyor.

'TARTIŞMALARIN SÜRMESİ NEDENİYLE KOMİSYONA ARA VERİLDİ'

Kanun teklifinin 16'ncı maddesi görüşülürken komisyon toplantısında tartışma çıktı. İYİ Parti İstanbul Milletvekili Nimet Özdemir, kanun teklifi görüşmelerinin sonuna gelindiğini belirterek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve AK Parti grubuna, kanun teklifinin geri çekilmesi için çağrıda bulundu. Özdemir, konuşmasını yaparken gözyaşlarına hakim olamadı. Özdemir'in açıklamalarının ardından AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya söz aldı. Özkaya, kanun teklifi ile ilgili genel değerlendirme yaparken muhalefet sıralarından tepki geldi. Muhalefet milletvekilleri, kanun teklifinin sokak hayvanlarının katliamına neden olacağını ifade ederken, AK Parti’li milletvekilleri ise muhalefetin belediyelerine güvenmediğini kaydetti. Ardından kanun teklifinin 17'nci maddesi üzerinde oylama yapılması esnasında muhalefet milletvekilleri söz hakları olduğunu belirtti. Demokrat Parti İzmir Milletvekili Salih Uzun söz talep ederken, AK Parti Amasya Milletvekili Hasan Çilez, “Otur yerine, böyle olmaz, sonradan geliyorsun görüşmelere” diye konuştu. Bunun üzerine Demokrat Parti İzmir Milletvekili Salih Uzun ise “Terbiyesizlik yapma, tek milletvekiliyim” diyerek tepki gösterdi. Salih Uzun'un, AK Parti sıralarına doğru yönelmesiyle Komisyon Başkanı Vahit Kirişçi oturuma ara verdi.

'KANUN TEKLİFİ KOMİSYONDA KABUL EDİLDİ'

Komisyon toplantısı verilen aranın ardından yeniden toplandı. Sokak hayvanlarına ilişkin düzenlemeler öngören, 'Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi', üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu'nda kabul edildi. 17 maddelik kanun teklifi ile birlikte sahipsiz hayvanlara ilişkin yürütülecek çalışmalarda, tereddüde mahal verilmemesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zorunlu bulunduğundan 'sahipli hayvan' ve 'sahipsiz hayvan' kavramları tanımlandı. Mevcut kanundaki 'yakala-kısırlaştır-sal' uygulamasının kaldırılması nedeniyle hayvan bakımevi tanımında da değişikliğe gidildi. Buna göre; hayvan bakımevinin tanımı, 'Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis' şeklinde değiştiriliyor. Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan bakımevlerine toplanması ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın, onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği ilkesi kabul ediliyor. Kanunun ilkeleri arasında yer alan, 'Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir' ifadesi yürürlükten kaldırılıyor.

'SORUMLULUĞUNU YERİNE GETİRMEYEN BELEDİYE BAŞKANLARINA HAPİS CEZASI'

Büyükşehir Bbelediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz, güçten düşmüş, tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımın yapılması ile rehabilitasyonun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Kanunla belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından toplanacak ve bakımevlerine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki hayvanları toplayarak en yakın yerde bulunan hayvan bakımevine götürecek. Yerel yönetimler, bu işlemler için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5' oranında kaynağı, sahipsiz hayvanların toplanmasına, bakımevlerinin inşası, rehabilite etmek ve sahiplendirilinceye kadar bakmak için ayırmak zorunda kalacak. Bu oran büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak ve ayrılan ödeneklerin başka bir amaç için kullanılması durumunda ise belediye başkanlarına ve yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek. Yerel yönetimlere, hayvan bakımevi inşası ve mevcut bakımevlerinin koşullarının iyileştirilmesi için 31 Aralık 2028 yılına kadar süre tanınacak.

'ÖTENAZİ İBARESİ ÇIKARILDI'

Yerel yönetimler tarafından kurulacak hayvan bakımevlerinde rehabilite edilenler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Kanun teklifinin 4'ncü maddesinde ise değişiklik yapıldı. Teklifte sokak hayvanlarına ilişkin maddenin içeriği netleştirildi. Buna göre sokaktan toplanacak olan kediler, bakımevlerine alınacak ve rehabilitasyon süreci tamamlanmasının ardından doğal yaşama geri bırakılacak. Köpekler ise sahiplendirilinceye kadar bakımevlerinde kalmaya devam edecek. Tarım ve Orman Bakanlığı, hayvan bakımevlerine alınan hayvanların doğru ve güncel tespitini tutabilmek amacıyla bakanlık veri sisteminde kayıt oluşturacak. Kanun teklifi içerisinde yer alan ötenazi ibaresi ise yasa teklifinden çıkarıldı. Kanun teklifinin 13'ncü maddesinin birinci fıkrasından önce gelmek üzere, 'Bakımevlerine alınan köpeklerden insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına, 'Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 9'ncu maddesinin 3'ncü fıkrasında belirtilen tedbir uygulanır' ibaresi eklendi. Ötenazi ibaresi yerine atıf yapılan kanun ise şöyle; "Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, Akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır."

Ayrıca değişiklikle, 'Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi kapsamında gerekli idari tedbirleri almaya yetkilidir' ibareleri de değişiklikle eklendi. AK Parti grubundan Komisyon Başkanlığına sunulan bir diğer değişiklik önergesiyle birlikte hayvan koruma gönüllüğünü tamamen kaldırılacak.

'YEREL YÖNETİMLERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARINI YERİNE GETİRMESİ HEDEFLENİYOR'

Sahipsiz hayvanlara yapılacak müdahalenin sadece tıbbi gerekçelerle değil Kanunda yer alan diğer istisnai durumlarda da yapılabilmesine ayrıca imkan tanınıyor. 'Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan hayvanların bakımevi dışında bir yere bırakmak' fiilleri yasak kapsamına alınıyor. Böylece sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan bakımevlerine götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevi bünyesinde bakılmasına ilişkin hükümlerinin uygulanmasının ve yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarının eksiksiz olarak yerine getirilmesi hedefleniyor.

'BAKANLIK YEREL YÖNETİM VE KURULUŞLARA MALİ DESTEK SAĞLANACAK'

İllerde bulunan hayvanları koruma kurulunun görevleri de değişecek. Buna göre kurulun görevleri arasına sahipsiz hayvanların korunmasına yönelik yürütülen çalışmaların yanı sıra insan, hayvan ve çevre sağlığını korumaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı sorunları belirlemek ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri üretme görevi yükleniyor. Öte taraftan düzenlemeyle başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak desteğin kapsamı genişletiliyor. Buna göre, insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması amacıyla bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ilişkin ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme gibi faaliyetleri yürütmek için başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik veya Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanacak. Caydırıcılığın sağlanması amacıyla sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi durumunda idari para cezası verilecek. Ceza, havyan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak.

'MUHALEFET MİLLETVEKİLLERİ TEPKİ GÖSTERDİ'

Muhalefet milletvekilleri kanun teklifinin kabul edilmesinin ardından masalara vurarak, 'Reddediyoruz, reddediyoruz' şeklinde tepki gösterdi. Komisyon Başkanı Vahit Kirişçi, teklifin kanun teklifi ile ilgili muhalefet şerhinin perşembe günü komisyona iletilmesi gerektiğini kaydederek, toplantıyı kapattı.