TBMM Genel Kurulu'nda, Dezenformasyon Yasası görüşmeleri sürüyor

​TBMM Genel Kurulu, Meclis Başkanvekili Haydar Akar Başkanlığı'nda toplandı. Genel Kurul'da gündem dışı konuşmaların ardından, grup önerilerine geçildi. İYİ Parti'nin Diyanet İşleri Başkanlığı personelinin sorunları, HDP'nin Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) ve CHP'nin emeklilerin sorunlarına yönelik grup önerileri reddedildi.

AK Parti'nin, Genel Kurul'un çalışma saatlerine ilişkin grup önerisi ise kabul edildi. Bu çerçevede; AK Parti'nin, Genel Kurul'un, 13 Ekim 2022 Perşembe günü (bugün) birleşiminde Kanun Teklifi'nin görüşmelerinin tamamlanamaması halinde haftalık çalışma günlerinin dışında 14 Ekim 2022 Cuma günü saat 14.00'te toplanması ve bu birlemişinde denetim konularının görüşülmeyerek gündemde yer alan teklif görüşmelerinin tamamlanmasına kadar çalışmalarının sürdürülmesine yönelik grup önerisi kabul edildi.

MUHALEFETİN KARŞI ÇIKTIĞI 29'UNCU MADDE KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda, 'Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Yasa Teklifi'nin görüşmelerine 29'uncu maddeden başlandı. Muhalefet partilerinin karşı çıktığı 29'uncu madde AK Parti ve MHP'li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. Dezenformasyonla mücadele kapsamında kabul edilen maddeyle; halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayın yapan kimseye, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.

GENEL KURUL'DA 'DEZENFORMASYON YASASI' GERGİNLİĞİ

TBMM Genel Kurulu'nda, 'Dezenformasyon Yasası' olarak bilinen 'Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmeleri sırasında gerginlik yaşandı.

Genel Kurul'da, 'Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmeleri sırasında, muhalefetin düzenlemeye ilişkin eleştiri ve protestoları devam etti.

AK Parti Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Özdemir, söz konusu düzenleme ile ilgili söz alarak, "Biz, Meclis kapanmadan önceki dönemde bu konuya ilgi duyan Amerikalı ilgililerle bu yasayı ve özellikle 29'uncu maddeyi konuştuk. Amerikan Büyükelçiliği Başmüşaviri, Uluslararası Politikalar Şefi" sözlerine muhalefet partileri oturdukları yerden tepki gösterdi. 

CHP Bursa Milletvekili Erkan Aydın, 'İcazet mi aldınız' dedi. AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal da talebin onlardan geldiğini söyleyerek, "Venedik Komisyonuyla da görüşüldü" dedi.

Mahir Ünal'ın sözlerine İYİ Parti Erzurum Milletvekili Naci Cinisli ve HDP Grup Başkanvekili Meral Daniş Beştaş eleştiride bulundu. CHP İzmir Milletvekili Tuncay Özkan da "Avrupa Birliğinin hiçbir normuyla örtüşmemektedir. Örtüşse Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliğinin bütün kurumları 'Siz bunu niye getiriyorsunuz kardeşim, buna niye ihtiyaç var?' der mi? Çok üzgünüm sizin için. Bir Amerikan yasasının kopyasının altına imza atmak zorunda kalmışsınız" dedi.

CHP, İYİ Parti ve HDP'li temsilcilerin eleştirileri devam edince, AK Parti Grup Başkanvekili Mahir Ünal söz alarak, "Amerikan Büyükelçiliği bu konuda randevu istedi. Yasayla ilgili görüşmek için sanırım iki hafta önce. Ben de teklif sahibi olarak Sayın Ahmet Özdemir'e yönlendirdim, Ahmet Özdemir Bey'le bir görüşme yaptılar ve yasayla ilgili bilgi istediler. Şimdi, buradan yola çıkarak Sayın Özkan'ın, yasayı Amerika'dan getirmiş olması büyük vizyon. O yüzden, tebrik ediyorum" açıklamasında bulundu.

HDP'DEN KONUŞMAMA EYLEMİ

HDP'liler, yasayı bu kez konuşmayarak protesto etti. HDP İstanbul Milletvekili Züleyha Gülüm, ağzını bantlayarak kürsüye çıktı.

DEZENFORMASYONLA MÜCADELE YASASI KABUL EDİLDİ

TBMM Genel Kurulu'nda, internet medyasını süreli yayın kapsamına alan, yalan haber yayana 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası getiren, 'Dezenformasyonla Mücadele Yasası' kabul edildi. 

TBMM Genel Kurulu'nda, iki haftadır görüşmeleri süren, kamuoyunda 'Dezenformasyonla Mücadele Yasası' olarak bilinen, 'Basın Kanunu ve Bazı Kanlarda Değişiklik yapılmasına Dair' kanun teklifi görüşülerek kabul edildi. Kanunla; internet medyası süreli yayın kapsamına alınacak, gazeteci sıfatıyla çalışanlar Basın Kanunu B kapsamında çalışacaklar.

Öte yandan internet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresi kendilerine ait internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve 'iletişim' başlığı altında bulundurulacak.

İNTERNET MEDYASINDA YAPILACAK DEĞİŞİKLİKLER

İnternet medyasında yapılması öngörülen değişiklikler de şöyle:

"Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin hükme uymaması halinde Cumhuriyet Başsavcılığı 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini veya gerçeğe aykırı bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. İstemin 2 hafta içinde yerine getirilmemesi durumunda Cumhuriyet Başsavcılığı internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla asliye ceza mahkemesine başvuracak. Mahkeme en geç 2 hafta içinde kararını verecek. Başvurunun kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ilişkin hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu kanun veya ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına engel olmayacak. İnternet haber sitesinde yayımlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış şekilde 2 yıl süre ile muhafaza edilecek. Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu işlemlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zorunlu olacak. İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, düzeltme ve cevap metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinde ilk 24 saati ana sayfasında olmak üzere 1 hafta süreyle yayımlanacak."

Basılmış eserler veya internet haber siteleri yoluyla işlenen veya bu kanunda öngörülen diğer suçlarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme şartı olarak, günlük süreli yayınlar ve internet haber siteleri yönünden 4 ay, diğer basılmış eserler yönünden 6 ay içinde açılması zorunlu olacak. Bu süreler basılmış eserlerin Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ilişkin suç ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak.

BASIN KARTI, KİMLİK BELGESİ SAYILACAK

Basın kartlarının düzenlemesinde de değişiklikler yapıldı. Bu kapsamda; basın kartı başvurusu İletişim Başkanlığına yapılacak, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilecek. Basın kartı talep edenlerde 18 yaşını bitirmiş olması, en az lise veya dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı veya kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması şartı aranacak. Kanunda basın kartı türlerinin de tanımı yapıldı. Bu çerçevede;

Göreve Bağlı Basın Kartı: Bir medya kuruluşuna bağlı olarak çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarına ve enformasyon görevlilerine verilen basın kartı.

Süreli Basın Kartı: Görev alanı Türkiye'yi kapsayan yabancı medya mensuplarına verilen basın kartı.

Geçici Basın Kartı: Görev alanı Türkiye'yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye'ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına verilen basın kartı.

Serbest Basın Kartı: Geçici bir süreyle çalışmayan veya yurt dışında serbest gazetecilik yapan medya mensuplarına verilen basın kartı.

Sürekli Basın Kartı: En az 18 yıl mesleki hizmeti bulunan medya mensupları ve enformasyon görevlilerine ömür boyu verilen basın kartını ifade edecek.

Basın Kartı: Türkiye'de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, süreli yayınların sahiplerine veya tüzel kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların yönetim kurulu başkanlarına, medya kuruluşları adına hareket eden ve görev alanı Türkiye'yi kapsayan yabancı medya mensupları ile görev alanı Türkiye'yi kapsamamakla beraber geçici bir süreyle Türkiye'ye haber amaçlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında serbest gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu personeline, medya alanında faaliyet göstermeleri şartıyla sendikalar ile kamu yararına faaliyette bulunduğu tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.

Ayrıca, basın kartı talep edenlerin başvuruda bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu'nun 53'üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı 5 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, güveni kötüye kullanma, yalan tanıklık, yalan yere yemin, iftira, suç uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçları ile cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, kamu barışına karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, milli savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar, casusluk suçları ve terör suçlarından hüküm giymemiş olması gerekiyor.

Basın kartı talep eden süreli yayın sahipleri veya tüzel kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların yönetim kurulu başkanlarında, kamu kurum ve kuruluşlarında basın kartı alabilecek çalışanlarda ve yabancı basın- yayın kuruluşlarında çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından Basın Kartı talep edenlerde 'Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun hükümlerine uygun sözleşme yapmış olması ve mücbir sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması' şartları aranmayacak.

Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Uluslararası İşgücü Kanunu uyarınca çalışma izinlerinin olması, bağlı bulundukları kuruluşun idare merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye'deki büyükelçilik, elçilik veya konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık esası da gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilecek.

BASIN KARTI KOMİSYONU ÜYE SAYISI

Basın Kartı Komisyonu 19 üyeden oluşacak. Komisyonda, Başkanlığı temsilen 3 üyenin yanı sıra işçi sendikası şeklinde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek 2 üye ile iletişim fakültesi dekanları veya basın kartı sahibi gazeteciler arasından Başkanlıkça belirlenecek 3 üye de yer alacak. Üyelerin görev süresi 2 yıl olacak. Süresi dolan üyeler yeniden seçilebilecek.

Komisyon; başvuru sahibinin niteliklerini, mesleki çalışmalarını, eserlerini, ödüllerini değerlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek.

YALAN HABER YAYANA 1 YILDAN 3 YILA KADAR HAPİS CEZASI

Dezenformasyonla mücadele kapsamında, Türk Ceza Kanunu'nda yapılan değişiklikle; halk arasında endişe, korku veya panik yaratma saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayın yapan kimseye, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilecek.

YÜRÜRLÜK TARİHİ DEĞİŞEN MADDELER

Teklifin görüşmeleri sırasında AK Parti'nin verdiği değişiklik önergesiyle, bazı maddelerin yürürlük tarihi değişti.

Bu kapsamda; düzenlemenin resmi ilan ve reklam verilebilecek internet haber sitelerinin de Basın İlan Kurumunun internet siteleri üzerinden kamuoyuna duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esaslarını düzenleyen maddesi, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyidelerin internet haber sitelerine de uygulanmasını düzenleyen maddesi, vatandaşların icra, ihale, tebligat ve personel alanlarına ilişkin ilanlara tek merkezden kolayca ulaşabildiği Basın İlan Kurumu İlan Portalı'nda da ücretsiz yayın yapılmasını düzenleyen maddesi, ihalelerin internet haber sitesinde duyurulmasını düzenleyen maddesi, internet haber sitelerinin cezai ve hukuki sorumluluklarıyla ilgili düzenleme ve internet haber siteleri çalışanlarının 'Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun' kapsamına alınmasını öngören maddesi 1 Nisan 2023'te, diğer hükümleri ise yayımı tarihinde yürürlüğe girecek.