Rize'de heyelanda evler askıda kaldı

Kentte, çarşamba günü 7 saatte metrekareye yağan 220 kilogram yağışın ardından meydana gelen sel ile heyelanlarda can ve mal kayıpları yaşandı, alt yapı ve üst yapıda ağır hasarlar oluştu. Afet sırasında mahsur kalan 103 kişi kurtarılırken, Muradiye beldesinde çöken evin enkazı altında kalan Hacere Mert, eşi Cemal Mert, Güneysu ilçesi Ballıdere köyünde çöken evde Ayşe Karali ile oğlu Mustafa ve kızı Aynur Karali hayatını kaybetti. Sele kapılan Adem Yanık’ın da cansız bedenine ulaşıldı.

HASAR TESPİTİ SÜRÜYOR

Sel afetinden en fazla etkilenen Güneysu ilçesi ile Muradiye ve Büyükköy beldelerinde yaralar sarılmaya çalışılıyor. Belediyeler, İl Özel İdaresi ile Devlet Su İşleri (DSİ) ve Karayolları ekipleri, cadde ve sokakları selin sürüklediği moloz ve balçıktan arındırıyor, temizlik çalışması yürütüyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Defterdarlık ekiplerinin başlattığı hasar tespit çalışmaları da devam ediyor.

KAYIP 2 KİŞİ ARANIYOR

Muradiye beldesinde çöken evin enkazı altında kalan Batuhan Delihasan ile Güneysu ilçesinde sele kapılarak kaybolan Hasan Arıcı aranıyor. Arama çalışmalarında; bölgeye ulaşan 120 kişilik personel ile Trabzon, Giresun ve Samsun’dan 4 köpekli arama timi görev aldı. Sahil Güvenlik Komutanlığı; 30 gemi personeli ile 1 sahil güvenlik gemisi ve 5 dalıcı personeli ile Taşlıdere mevkisinde aramalara eşlik ediyor. Sahil Güvenlik Komutanlığı'na ait helikopter de havadan tarama yapıyor. AFAD’a bağlı 29 dalgıç ile Emniyet Genel Müdürlüğü’nden gelen 10 dalgıç da dere ve denizde arama gerçekleştiriyor.

YAMAÇLARDA EVLER ASIDA KALDI

Kentte sel ve heyelan felaketinde 236 bina hasar gördü. 72 köy yolunun kapalı olduğu yerleşim yerlerinde heyelan sonucu yamaçlarda çok sayıda ev askıda kaldı. Vatandaşlar askıda kalan evlerini boşaltarak yurtlara ya da yakınlarının yanına yerleşti. Tarım arazilerinin de zarar gördüğü Rize’de ilk belirlemelere göre 440 dekar tarım alanı sel ve heyelandan etkilendi.

‘ÇOK KORKTUM’

Güneysu ilçesinde heyelan kabusunu yaşayan Bedriye Erdoğan, “Çok yağmur yağdı. Çoluk çocuğumuz hep risk altındaydı. Çok korktuk. Çaylıklar su oldu, aktı. Çok üzüldük, çok ağladık. Eşim çaylıkların oradaydı. Ben de çığlıkları duyunca eşim çamurun altında kaldı zannettim. Allah bir daha göstermesin, beterinden saklasın. Tam çay zamanı bölgede. Daha kötüsü de olabilirdi. Birçok insanın malı gitti. Cana geleceğine, mala gelsin” diye konuştu.

‘ÇAYLIKLARIN HEP KOPTUĞUNU GÖRDÜM’

Çaylıklarının yerinde olmadığını belirten Yakup Erdoğan, “Burada çaylıkların aşağıya geldiği zaman ben bir akrabamdaydım. Buraya geldiğimde çaylıkların hep koptuğunu gördüm. Çok şaşırdık. Bizi Allah korudu. Burada iyi ki yoktuk. Amcamın ve benim çaylığım yerinde yok. Evimin arka tarafında bulunan çaylıklarda yola inecekti ama evim siper oldu onlara. Çok hasarımız var” dedi.

‘ÇAY ARAZİMİZ YERİNDE YOK’

Bölgede çay hasadı zamanı olduğunu söyleyen Abdullah Erdoğan ise, “Çok stresli bir gündü. Buralar hep aşağıya indi. Tarım arazilerimiz çok zarar gördü. Karşı dağda bulunan çay arazimiz yerinde yok. Çay zamanı zaten. Bir de üzerine bayram geliyor, herkes stresli. Buradaki koşturmaca uzun sürer. Allah beterinden korusun” ifadelerini kullandı.

HEYALAN ANI KAMERADA

Rize’de 6 kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişinin de yaralandığı sel afetinde, Güneysu ilçesi Ballıdere köyünde meydana gelen heyelan anı güvenlik kameralarına yansıdı. Görüntülerde; Gülizar Karali'ye ait tek katlı evin bir bölümünün toprak yığınıyla koparak sürüklendiği, çevrede çay bahçesinin hasar gördüğü, evin dışına çıkan 9 kişinin de uzaklaşarak son anda kurtulduğu görülüyor. Ağaçların da devrildiği görüntülerde, 4 katlı binadan çıkanların koşarak bölgeden uzaklaştığı anlar yer alıyor.

'BANA ÇOCUKLARIM KALDI, ALLAH BİZİ KORUDU'

Heyelanda tanık olduğu korku dolu anları anlatan Gülizar Karali (65), "Çok yağış vardı, yukarıdaki eski ev daha güvenli diye oraya çıktık. Oğullarım da yeni evin üst katında dereyi izliyordu. Selin geldiğini gördüklerinde kaçmaya başladılar, biz de bir şeyler olduğunu fark edip, kaçmaya çalıştık. Ama sanki orada bizi bir şey tutuyor gibi oldu. Zorlukla uzaklaştık. 55 yıldır burada oturuyorum, bu ırmağın bu hale geldiğine ilk kez tanık oldum. Çok yağmur yağdı. Bana çocuklarım kaldı, Allah bizi korudu" dedi.

'BÜYÜK KORKU YAŞADIK'

Heyelanda 4 katlı binadan koşarak uzaklaşanlardan Sevim Karali de, "Bağırmaktan sesim kısıldı. Çok korktuk. Dışarı çıkmamızla arkamızdan büyük bir gürültüyle heyelan geldi. Önüne kattığını sürükledi. O panikle çocuklarımı göremedim, daha da büyük korku yaşadık. Çok şükür can kaybı olmadan bunu atlattık" ifadelerini kullandı.

BAKAN KURUM'DAN HEYELANDAN SON ANDA KURTULAN AİLEYE ZİYARET

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Rize'de heyelanı anı güvenlik kamerasına yansıyan Ballıdere köyüne gelerek, burada heyelandan son anda kurtulan Karali ailesini ziyaret etti. Aile fertleri ile görüşen Bakan Kurum, Mahmut Karali'den olay yerinde yaşananları dinledi. Ziyaretin ardından açıklamada bulunan Kurum, "Bugün hemen vatandaşlarımızı daha sağlam bir yere taşıma sürecini başlatalım. Biz de yeni yer çalışmasını da eş zamanlı yürütelim. Yeni yerin de inşaatına bayramdan sonra inşallah başlayacağız. Bugün biz hem selden zarar görmüş alanlarımızın incelemelerini yapıyoruz diğer taraftan da taşkın riski altındaki alanları inceliyoruz. Bu çerçevede bilhassa selin yoğun hissedildiği Büyükköy, Madenli, Güneysu ve Muradiye ilçelerimizde hem dere kenarı üzerindeki hem de taşkın riski altında kalma ihtimali olan binalarımızı yerinde inceliyoruz" dedi.

'EVLERİNİ YAPACAĞIZ'

Güvenlik kamerası görüntülerine göre 9 kişinin bulunduğunu anlatan Bakan Kurum, "Şu an burada Büyükköy, Ballıdere’de arkadaşlarımızın evindeyiz. Bu derede Devlet Su İşleri ıslah çalışmaları çerçevesinde ihalesini de yaptı. En kısa zamanda bu ıslah da tamamlanacak ancak görüntülerden de izlediğimiz gibi kardeşlerimiz son anda kurtuldular. 9 tane ailemizden kişi vardı. Şimdi Mahmut kardeşimizi ve ailesini daha güvenli bir alana taşıyacağız. Onlara yine köyümüzde zemin artı bir kat şeklinde altında ahırı üstünde evi olacak şekli ile evlerini yapacağız. Bayramdan sonra da TOKİ başkanımız burada ihale sürecini yürütecek ve bu çerçevede sürecimizi inşallah tamamlamış olacağız" diye konuştu.

665 RİSKLİ YAPI

Kent genelinde yapılan çalışmalarla 665 yapıda taşkın riski tespit edildiğini aktaran Bakan Kurum, şunları söyledi:

"Yapmış olduğumuz tespitlerde bu saymış olduğum ilçelerimizde konutlarımızın ihalelerini hazırlıyoruz ve bu çerçevede Çayeli’nde merkezde 80 konut, Madenli’de 150, Büyükköy’de 70, Muradiye’de 60 olmak üzere merkezlerde 360 konutun ihalesini gerçekleştiriyoruz. Diğer taraftan Güneysu’da yine risk taşıyan binaların dönüşümü için 100 rezerv konutumuz vardı. Bir de Rize merkezde Salarha ve Yağlıtaş’ta rezerv konutlar yapıyoruz. Rize’nin genelinde arkadaşlarımızın Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü'müz, AFAD Başkanlığı'mız ve yine bakanlığımızın genel müdürlükleri ile yapmış olduğumuz çalışmalarda 665 tane taşkın riski altında bina konut tespiti yaptık. Şimdi bu söylediğim yerlerde 660 tane bağımsız bölümü ilçeler bazında yine merkezde olmak üzere inşasını gerçekleştiriyor olacağız. Rize’de en azından taşkın riski altıda kalan ve bu selden etkilenen tüm alanlara ilişkin çalışmalarımızı başlatmış olacağız. Bu kapsamda selin olduğu günden beri vatandaşlarımızı ziyaret ediyoruz. Yerinde onların rızasını almak, onların yaralarını sarmak adına da sürecimizi hızlı bir şekilde götürmeye gayret ediyoruz."

'BU İŞİN ŞAKASI YOK'

İklim değişikliğine de dikkati çeken Bakan Kurum, "Amacımız Rize’de sel felaketinin yaralarını bir an önce sarmaktır. Sayın Cumhurbaşkanı'mız da konuyu yakinen takip etmektedir. Alınması gereken tüm tedbirler alınarak inşallah daha kısa zamanda daha önceki afetler de Elazığ’da, Malatya’da, Van’da, Giresun’da, İzmir depreminde ne yaptıysak Rize’de de aynı anlayışla çalışmalarımızı yapacağız ve vatandaşlarımızı yeni ve sağlam konutlarına taşımız olacağız. Artık iklim değişikliğinin etkilerini hem şiddet olacak hem sayı olarak çok daha fazla hisseder hale geldik. Artık 100 yıllık, 200 yıllık yağışların bir anda yağdığını ve saatte 220 kilogram bölü metreküp yağışlarla artık bu en kesitlerin, kesitlerin yetersiz olduğu bir sürece gidiyoruz. Dolayısı ile bu işin şakası yok. Biz iklim değişikliği ile mücadele etmek durumundayız. Bugün bakıldığı zaman da yurt dışında seller yaşandı. Avrupa’da daha ulaşamadılar bile. Yani biz devletimiz tüm imkânlarını seferber etti ve şu an bütün yollarımız açık. İçme suyu verilmemiş köyümüz yok. Dokunamadığımız bir yerimiz, vatandaşımız yok. Enkaz altında hiç vatandaşımız yok. Hepsini hemen olayın olduğu andan itibaren seferberlik içerisinde yaptık" diye konuştu.

'1 YILDA KONUTLARI TAMAMLAYACAĞIZ'

"Hedefimiz şehirlerimizin altyapısını bu iklim değişikliğine ilişkin süreçten en az etkilenecek şekli ile onarmak ve inşa etmektir" diyen Bakan Kurum, "Bu çerçevede eylem planı şekli ile projelerimizi gerçekleştireceğiz ve Karadeniz bölgemizden başlamak üzere ki bu çalışmayı biz bir buçuk yıl önce yine Trabzon’un Araklı ilçesinde ve Madenli’de yaşanan seller sonrası başlattık ve çok detaylı bir şekilde o derelerdeki taşkınları 50 yıllık 100 yıllık debilerle hesaplayarak bu taşkın riski altındaki yapıların tespitlerini Devlet Su İşleri ve AFAD’daki arkadaşlarımızla birlikte yaptık ve şimdi de bu çerçevede hızlı bir şekilde çalışmalarımızın tamamını hep birlikte istişare ettik. Sayın Cumhurbaşkanı'mızın da talimatları ile bütün Rize genelindeki taşkın riski altındaki yapılara ilişkin çalışmalarımı bilhassa Madenli, Çayeli ve yine Muradiye, Güneysu ve Büyükköy olmak üzere yine merkezde de var bugün oralara da bakacağız. Merkezdeki Salarha’ya doğru alanlarda da yine çalışmalarımızı başlatacağız ve inşallah 1 yıl içinde de konutlarımızı bitirip vatandaşlarımıza teslim edeceğiz" dedi.

SEL BÖLGESİNE İLK ETAPTA 17,5 MİLYON LİRALIK DESTEK

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ve ile AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı, Rize'de sel bölgelerinde incelemelerini sürdürdü. İncelemelerin ardından açıklamada bulanan Bakan Soylu, bölgeye 17,5 milyon liralık ilk etapta bir nakit desteği geldiğini söyledi.

Bakan Soylu, selde kayıp 2 kişinin bulunması için arama kurtarma çalışmalarının devam ettiğini belirterek, kayıp vatandaşların bulunması için 219 arama kurtarma personelinin de sahada görev yaptığını aktardı. Bakan Soylu, elektrik verilemeyen 200'ün üzerindeki trafonun hepsine yeniden elektrik verildiğini, ayrıca Büyükköy'ün yüzde 10'luk kısmı hariç bölgede su sorununun da bulunmadığını aktardı. Bakan Soylu, "Şuna tabii şükretmek lazım, daha önce yapılan dere ıslahları, daha önce yapılan altyapılar, bundan daha önce alınan tedbirler özellikle bu selin ve heyelanın oluşturduğu hasarın daha fazla olmasını engelledi. Bu bizim sahada müşahede ettiğimiz önemli tespittir. Burada özellikle yapılan tahkimatta biraz daha seviyeyi yükseltmek lazım geldiği konusunda bir değerlendirmemiz var. Geçmiş tahkimatlar yapılmış doğru ama geçen sene de gördük, bu sene de gördük, yağışın miktarı sürekli arttıkça, yukarıdan gelen rüsubatın miktarı arttıkça, siz de dereleri görmüşsünüzdür, derelerde özellikle çok ciddi kaya rüsubat, neredeyse derelerin önemli bir bölümü dolu halde. Bunların DSİ tarafından temizlenmesi lazım. Anlaşılıyor ki daha yoğun miktarda yağabilecek bir yağışın oluşturabileceği etkiler daha önemli hasarlara sebebiyet teşkil edebilir. Bunun için gerek dere yataklarıyla ilgili gerek heyelan bölgeleriyle ilgili gerek afete maruz bölgelerle ilgili çalışmalarımız tam anlamıyla devam etmektedir" dedi.

'ALLAH MİLLETİMİZDEN RAZI OLSUN'

Herkesin bölgede büyük bir gayret içerisinde olduğunu ifade eden Bakan Soylu, "Vatandaşımızın buradaki sabrına da minnettarlığımızı ifade etmek istiyoruz. Bir selle, bir afetle karşı karşıya kalmak kolay bir şey değildir. Hem psikolojik açıdan kolay değildir hem de travması açısından kolay bir iş değildir ama onlar da ellerinden gelen sabrı da desteği de yardımı da ortaya koyuyorlar. Allah milletimizden razı olsun. Böyle zor günlerde el birliğiyle hareket etmesini, sabırlı olmayı, komşuya yardımı ve desteği ortaya koyabilme hasletini belki de bütün dünyaya örnek olabilecek şekilde gerçekleştiriyorlar. İnşallah burada alacağımız tedbirlerle bundan sonra olası sel ve afetlerin önüne bir miktar daha geçebilme kabiliyeti düşüncesi içerisindeyiz" diye konuştu.