Bartın'ın tarihini değiştirecek höyük

Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Fatma Bağdatlı Çam tarafından 7 üniversiteden gelen akademisyenler ve Kültür ve Turizm Bakanlığı personeli ile birlikte 4 yıldır yürütülen, ‘Bartın İli ve İlçeleri Yüzey Araştırması, Bartın'ın Taş Çağları'ndan Osmanlı Dönemi'nin Sonuna Kadar Olan Dönemlere Ait Kültür Varlıklarının Tespiti ve Belgelenmesi Projesi’ kapsamında yapılan çalışmalar tamamlandı.

Ulus ve Amasra ilçeleriyle merkeze bağlı Mugada, Karasu, Beşköprü, Arıönü, Güzelcehisar, Kocareis ve Arıt köylerinde yüzey araştırmaları yapıldı. 2021 yılında kent merkezinde bulunan höyükte yapılan yüzey çalışmaları ve kazılarda, kent tarihinin 5 bin yıl öncesine dayandığını kanıtlayan Kalkolitik ya da Erken Tunç Çağı’na ait buluntulara rastlanıldı.

‘KENT MERKEZİNDE 5 BİN YIL ÖNCE YERLEŞİM GÖRÜYORUZ'

Çalışmaların 2017 yılından bu yana devam ettiğini belirten Doç. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, şöyle konuştu:

“Bartın Üniversitesi Arkeoloji ve Araştırma merkezi olarak 2017 yılından bu yana Bartın ili ve çevresinde yüzey araştırmaları yapıldı. Bu projemizi, 7 farklı üniversiteden öğretim üyeleri, uzmanlar ve öğrencilerin katılımıyla yürütmekteyiz. 2017 yılından bu yana yaptığımız çalışmalarda Bartın’ın geçmişini, yerleşim tarihini aydınlatmaya çalışıyoruz. 2021 yılında yaptığımız çalışmalarda Bartın kent merkezinin milattan önce 3 bin yıl önce, Erken Tunç döneminden itibaren yerleşim gördüğünü tespit ettik. Bu anlamda belki de Bartın kent tarihinin daha erken dönemlere gittiğini kanıtlamış durumdayız. Ayrıca Homeros tarafından bahsedilen milattan önce 8’inci yüzyıldaki Partaneus olarak bilinen antik dönemdeki yerleşimine de rastladık. Böylece Bartın kent merkezinin günümüzden 5 bin yıl önce yerleşim dokuları olduğunu görüyoruz. Bundan sonraki yıllardaki çalışmalarımızda, farklı alanlardaki uzmanlarımızın da katılımıyla, çok daha geniş bir ekiple projemize devam edeceğiz. Bu çalışma sadece Bartın merkezde değil, il sınırlarında 2019 yılındaki çalışmalarımızda Erken Tunç ve Kalkolitik döneme ait izlere de rastlamıştık. 2021 yılında da kent merkezinde de yaptığımız çalışmalarda Tunç dönemine rastlamamız bizlere büyük mutluluk verdi.”

'ÇALIŞMALARIN SINIRLI OLMASI NEDENİYLE BU TESPİTLER GERÇEKLEŞMEMİŞ'

Batı Karadeniz’de çok yoğun orman varlığı olduğunun altını çizen Doç. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, “İçinde bulunduğumuz Batı Karadeniz bölgesi, Pafloganya bölgesidir. Bu bölgede çok yoğun ormanlık alanların olduğunu biliyoruz. Bugüne kadar yapılan çalışmalar çok sınırlı kalmış. Ancak son yıllarda arkeolojik çalışmalara hız verildi. Biz bundan sonraki çalışmalarımızda daha erken dönemlere giden bulgulara da ulaşacağımızı tahmin ediyoruz. Çünkü Batı Karadeniz’in iç bölgelere, yani Küre Dağlarına yakın başladığı noktada bulunuyor. Yine 2021 yılında Ulus ilçesindeki yaptığımız çalışmalarda çok yoğun yerleşim yerleri tespit etmemiz bu öngörüyü de kanıtlamış oluyor. Sadece arkeolojik araştırmaların sınırlı olması nedeniyle bu tespitlerin gerçekleşmemiş olduğunu görüyoruz” dedi.

'ÇOK FAZLA KAÇAK KAZI GÖRDÜK'

Çoğu tarihi eserin tahrip edildiğini belirten Doç. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, sözlerini şöyle sürdürdü:

“2019 ve 2021 yılında yaptığımız yüzey araştırmalarında çok fazla kaçak kazı olduğunu gördük. Bu eserlerin Osmanlı, belki Bizans döneminden tahrip olmaya başladığını da gördük. Hala tahrip edilmeye devam edildiğini de tespit ettik. Bu durum da bizleri çok üzdü. Gerçekten potansiyeli çok yüksek önemli kanıtlarla, başka bölgelerde göremeyeceğimiz, nadir diyebileceğimiz bulgularla karşılaştık ve bunların korunamadığını gördük. Bartın, turizm açısından çok önemli bir noktada olduğu için eserlerin korunmalarına yönelik eğitim çalışması yapılması gerekir.”

'KENTİN 3 BİN YILLIK GEÇMİŞİ BİLİNMEKTEYDİ'

Bartın İl Kültür ve Turizm Müdürü Handan Karakoç ise, “Antik yazarlardan Homeros'un Parthenia olarak bahsettiği bölgemiz, 3 bin yıllık geçmişe sahip olduğu bilinmekteydi. Yapılan araştırmalar kapsamında Bartın merkez ve ilçeleriyle tespit edilen kültür varlıkları Bartın tarihinin 5 bin yıl öncesine uzandığını ortaya koymaktadır. Tabii ki bu tarih, arkeolojik araştırmaların gelişmesi ve bilimsel kazıların başlamasıyla ortaya çıkacaktır. Doç. Dr. Fatma Bağdatlı Cam hocamız ve ekibinin sürdüğünü çalışmalar bugün neticelerini göstermeye başlamıştır. Bartın şehrinin ilk kurulduğu nokta olduğunu tahmin edilen bu mevkide yapılacak detaylı çalışmalar ileri de kesin sonuçlara ulaşmamızı sağlayacaktır” dedi.